Madde 1 Konu

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, 8/6/2022 tarihli ve 31860 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7/6/2022 tarihli ve 10218 sayılı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kararı gereği, 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında tasarruf finansman faaliyetinde bulunduğunuz, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 57 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre tasarruf finansman şirketlerinin konut finansmanı kuruluşları arasında sayıldığı belirtilerek tasarruf finansman faaliyetiniz kapsamında müşterileriniz ile imzalanan tasarruf finansman sözleşmesi çerçevesinde sağladığınız konut finansmanından doğmuş/doğacak alacaklarınızın teminatına ilişkin olarak yapılacak gayrimenkul ipotek tesisi işlemlerinin 492 sayılı Harçlar Kanununun 59 uncu maddesinin birinci fıkrasının (o) bendi kapsamında harçtan ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (36) numaralı fıkrası kapsamında damga vergisinden istisna tutulup tutulmayacağı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmıştır.

488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imzalayanlar olduğu; 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda ise üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı; 9 uncu maddesinde, Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu hükümleri yer almaktadır.

Anılan Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar"  başlıklı bölümünün 36 ncı fıkrasında, sermaye piyasası araçlarının ihracına ve 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 31/B maddesi kapsamında teminat yöneticisinin taraf oldukları dahil bu ihraca konu teminatlara ilişkin olarak düzenlenen makbuz ve kağıtların, konut finansmanı kuruluşlarının konut finansmanı işlemleri ve bu kuruluşların ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler ve varlık finansmanı fonlarını temsilen menkul kıymet ihracı ve bu ihraca konu teminatlarla ilgili olarak düzenlenen makbuz ve kağıtların damga vergisinden istisna edildiği hükme bağlanmıştır.

Söz konusu fıkranın uygulanmasına ilişkin açıklamaların yapıldığı 49 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin 3.2 no.lu bölümünde, "...2499 sayılı Kanunun 38/A maddesinde konut finansmanı kuruluşları olarak tanımlanan ve konut finansmanı amacıyla doğrudan tüketiciye kredi kullandıran ya da finansal kiralama yapan bankalar ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından konut finansmanı faaliyetinde bulunması uygun görülen finansal kiralama şirketleri ve finansman şirketlerinin, konut finansmanı işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar ile bu kuruluşların ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler ve varlık finansmanı fonlarını temsilen menkul kıymet ihracı ve bu ihraca konu teminatlarla ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir." açıklamalarına yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 57 nci maddesinde, tapu ve kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanların, tapu ve kadastro harçlarına tabi olduğu; 58 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, ipotek tesisinde ipoteği tesis edenlerin tapu harcının mükellefi olduğu; Kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin "I-Tapu işlemleri" başlıklı bölümün 7/a fıkrasında ise ipotek tesisinde, ipotekte sağlanan borç miktarı üzerinden nispi harç alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanunun 59 uncu maddesinin birinci fıkrasının (o) bendinde, konut finansmanı kuruluşları ve ipotek finansmanı kuruluşları tarafından 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinde tanımlanan konut finansmanı kapsamında tesis olunacak ipotek işlemlerinin tapu harcından istisna olduğu hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile yürürlükten kaldırılmış olup, 6362 sayılı Kanunun 139 uncu maddesinde, mevzuatta 2499 sayılı Kanun hükümlerine yapılan atıfların, bu Kanunun ilgili hükümlerine yapılmış sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanunun amacının; finansal kuruluş olarak faaliyet gösteren finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları ile finansal kiralama, faktöring, finansman ve tasarruf finansman sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu; 39/A maddesinin birinci fıkrasında, tasarruf finansman sözleşmesinin, belirli bir tasarruf tutarı ve dönemine bağlı olarak önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinimi için müşteriye finansman kullanma hakkı veren, şirkete ise müşteriye ait birikmiş tasarruf tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü ile organizasyon ücreti alma hakkı veren, faizsiz finansman esaslarına göre düzenlenen sözleşme olduğu hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 6362 sayılı Kanunun "Konut ve varlık finansmanı" başlıklı 57 nci maddesinin birinci fıkrasında; konut finansmanının, konut edinmeleri amacıyla tüketicilere kredi kullandırılması, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, sahip oldukları konutların teminatı altında tüketicilere kredi kullandırılması ve bu kredilerin yeniden finansmanı amacıyla kredi kullandırılması olduğu, konut finansmanı kuruluşlarının, konut finansmanı fonları ve ipotek finansmanı kuruluşlarının bu kredilere ve alacaklara dayalı veya bunların teminatı altındaki işlemlerinin de bu kapsamda olduğu; aynı maddenin 7292 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 20 nci maddesiyle değişik  ikinci fıkrasında, konut finansmanı kuruluşlarının, konut finansmanı kapsamında doğrudan tüketiciye kredi kullandıran ya da finansal kiralama yapan bankalar ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından konut finansmanı faaliyetinde bulunması uygun görülen finansal kiralama şirketleri, finansman şirketleri ve tasarruf finansman şirketleri olduğu hükümlerine yer verilmiştir.

Buna göre, 6362 sayılı Kanunun 57 nci maddesinin ikinci fıkrasında 7292 sayılı Kanunla yapılan değişiklik uyarınca konut finansmanı kuruluşları arasında yer alan şirketiniz ile Sevim DAĞLI arasında düzenlenen tasarruf finansman sözleşmesine konu gayrimenkulün konut olması kaydıyla, söz konusu sözleşmenin ve bu sözleşme çerçevesinde konut finansmanından doğan alacakların teminatına ilişkin olarak yapılacak ipotek tesisi işlemi nedeniyle düzenlenen kağıdın damga vergisinden, tapuda bu kapsamda yapılacak ipotek tesis işleminin ise harçtan istisna edilmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, 8/6/2022 tarihli ve 31860 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7/6/2022 tarihli ve 10218 sayılı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kararı gereği, 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında tasarruf finansman faaliyetinde bulunduğunuz, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 57 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre tasarruf finansman şirketlerinin konut finansmanı kuruluşları arasında sayıldığı belirtilerek tasarruf finansman faaliyetiniz kapsamında müşterileriniz ile imzalanan tasarruf finansman sözleşmesi çerçevesinde sağladığınız konut finansmanından doğmuş/doğacak alacaklarınızın teminatına ilişkin olarak yapılacak gayrimenkul ipotek tesisi işlemlerinin 492 sayılı Harçlar Kanununun 59 uncu maddesinin birinci fıkrasının (o) bendi kapsamında harçtan ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (36) numaralı fıkrası kapsamında damga vergisinden istisna tutulup tutulmayacağı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmıştır.

488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imzalayanlar olduğu; 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda ise üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı; 9 uncu maddesinde, Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu hükümleri yer almaktadır.

Anılan Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar"  başlıklı bölümünün 36 ncı fıkrasında, sermaye piyasası araçlarının ihracına ve 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 31/B maddesi kapsamında teminat yöneticisinin taraf oldukları dahil bu ihraca konu teminatlara ilişkin olarak düzenlenen makbuz ve kağıtların, konut finansmanı kuruluşlarının konut finansmanı işlemleri ve bu kuruluşların ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler ve varlık finansmanı fonlarını temsilen menkul kıymet ihracı ve bu ihraca konu teminatlarla ilgili olarak düzenlenen makbuz ve kağıtların damga vergisinden istisna edildiği hükme bağlanmıştır.

Söz konusu fıkranın uygulanmasına ilişkin açıklamaların yapıldığı 49 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin 3.2 no.lu bölümünde, "...2499 sayılı Kanunun 38/A maddesinde konut finansmanı kuruluşları olarak tanımlanan ve konut finansmanı amacıyla doğrudan tüketiciye kredi kullandıran ya da finansal kiralama yapan bankalar ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından konut finansmanı faaliyetinde bulunması uygun görülen finansal kiralama şirketleri ve finansman şirketlerinin, konut finansmanı işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar ile bu kuruluşların ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler ve varlık finansmanı fonlarını temsilen menkul kıymet ihracı ve bu ihraca konu teminatlarla ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir." açıklamalarına yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 57 nci maddesinde, tapu ve kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanların, tapu ve kadastro harçlarına tabi olduğu; 58 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, ipotek tesisinde ipoteği tesis edenlerin tapu harcının mükellefi olduğu; Kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin "I-Tapu işlemleri" başlıklı bölümün 7/a fıkrasında ise ipotek tesisinde, ipotekte sağlanan borç miktarı üzerinden nispi harç alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanunun 59 uncu maddesinin birinci fıkrasının (o) bendinde, konut finansmanı kuruluşları ve ipotek finansmanı kuruluşları tarafından 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinde tanımlanan konut finansmanı kapsamında tesis olunacak ipotek işlemlerinin tapu harcından istisna olduğu hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile yürürlükten kaldırılmış olup, 6362 sayılı Kanunun 139 uncu maddesinde, mevzuatta 2499 sayılı Kanun hükümlerine yapılan atıfların, bu Kanunun ilgili hükümlerine yapılmış sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanunun amacının; finansal kuruluş olarak faaliyet gösteren finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları ile finansal kiralama, faktöring, finansman ve tasarruf finansman sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu; 39/A maddesinin birinci fıkrasında, tasarruf finansman sözleşmesinin, belirli bir tasarruf tutarı ve dönemine bağlı olarak önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinimi için müşteriye finansman kullanma hakkı veren, şirkete ise müşteriye ait birikmiş tasarruf tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü ile organizasyon ücreti alma hakkı veren, faizsiz finansman esaslarına göre düzenlenen sözleşme olduğu hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 6362 sayılı Kanunun "Konut ve varlık finansmanı" başlıklı 57 nci maddesinin birinci fıkrasında; konut finansmanının, konut edinmeleri amacıyla tüketicilere kredi kullandırılması, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, sahip oldukları konutların teminatı altında tüketicilere kredi kullandırılması ve bu kredilerin yeniden finansmanı amacıyla kredi kullandırılması olduğu, konut finansmanı kuruluşlarının, konut finansmanı fonları ve ipotek finansmanı kuruluşlarının bu kredilere ve alacaklara dayalı veya bunların teminatı altındaki işlemlerinin de bu kapsamda olduğu; aynı maddenin 7292 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 20 nci maddesiyle değişik  ikinci fıkrasında, konut finansmanı kuruluşlarının, konut finansmanı kapsamında doğrudan tüketiciye kredi kullandıran ya da finansal kiralama yapan bankalar ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından konut finansmanı faaliyetinde bulunması uygun görülen finansal kiralama şirketleri, finansman şirketleri ve tasarruf finansman şirketleri olduğu hükümlerine yer verilmiştir.

Buna göre, 6362 sayılı Kanunun 57 nci maddesinin ikinci fıkrasında 7292 sayılı Kanunla yapılan değişiklik uyarınca konut finansmanı kuruluşları arasında yer alan şirketiniz ile Sevim DAĞLI arasında düzenlenen tasarruf finansman sözleşmesine konu gayrimenkulün konut olması kaydıyla, söz konusu sözleşmenin ve bu sözleşme çerçevesinde konut finansmanından doğan alacakların teminatına ilişkin olarak yapılacak ipotek tesisi işlemi nedeniyle düzenlenen kağıdın damga vergisinden, tapuda bu kapsamda yapılacak ipotek tesis işleminin ise harçtan istisna edilmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve dilekçelerinizin incelenmesinden, şirketiniz ile … Banka A.S. (Çek Cumhuriyeti) arasında …/…/2021 tarihli … Euro ipotek bedeli içeren  "Kredi Satış Sözleşmesi"nin imzalandığı, söz konusu sözleşmeyle … Banka A.S. (Çek Cumhuriyeti) ile … Enerji Elektrik Üretimi ve Madencilik A.Ş. arasında daha önceden imzalanan kredi sözleşmesinden doğan kredi borcunun kapatılacağı belirtilerek, söz konusu kredi satış sözleşmesinin damga vergisi ve harçtan istisna olup olmadığı hususunda Başkanlığımızdan bilgi istenildiği anlaşılmaktadır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde, bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden istisna olduğu hükmüne yer verilmiş olup, (2) sayılı tablonun "IV. Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (23) numaralı fıkrasında, bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına, geri ödenmelerine, devrine ve krediden doğan alacakların temlikine ilişkin kağıtlar ile bu kağıtlar üzerine konulacak şerhlerin (kredilerin kullanımları hariç) damga vergisinden istisna edildiği hükme bağlanmıştır.

 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinde, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri (Bu kooperatifler tarafından bankalardan kullandırılacak krediler için verilecek kefaletler ile Kredi Garanti Fonu Anonim Şirketi ve 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (p) bendinde belirtilen kurumlar tarafından verilecek kefaletler dâhil) bankalar finansman şirketleri, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına ve geri ödenmelerine ilişkin işlemlerin (yargı harçları hariç) bu Kanunda yazılı harçlardan müstesna edildiği hükme bağlanmıştır.

 Diğer yandan, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 17/a maddesinde, Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışından temin ettikleri kredileri bankalar veya özel finans kurumları aracılığıyla kullanmaları gerektiği belirtilmektedir.

Söz konusu istisna hükümlerinde bahsi geçen "yurt dışı kredi kuruluşları ile uluslararası kurumlar" ifadesinden, hangi kurum ve kuruluşların anlaşılması gerektiğine ilişkin olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan 2 Mayıs 2018 tarihli Sermaye Hareketleri Genelgesinin;

-"Yurt dışından alınan kredinin yurt içine aktarımı" başlıklı 23 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, "Yurt dışından sağlanan krediye aracılık eden Türkiye'de yerleşik banka, kredi kuruluşunun mahiyeti hakkında tereddüde düşmesi durumunda, kredi kullanıcısının kredi aldığı kuruluşun ilgili ülke mevzuatına göre kredi vermeye yetkili kuruluş olduğunu tevsik etmesini ister. Kredi kullanıcısı, kredi veren kuruluşun ilgili ülke resmi makamlarından aldığı kredi kullandırmaya yetkili olduğunu gösteren belgeyi, ilgili ülkede bulunan Türkiye diplomatik temsilciliğine ya da ekonomi müşavirliğine onaylatır ve ilgili bankaya ibraz eder.",

-Yurt dışından alınacak nakit kredilerde damga vergisi ve harç mükellefiyeti" başlıklı 32 nci maddesinde " (1) 2 Ocak 2004 tarih ve 25334 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5035 Sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli Ek:2 sayılı Tablonun 23 numaralı fıkrasında yapılan değişiklik ve bu Kanunun 31 inci maddesi ile 492 sayılı Harçlar Kanununun değiştirilen 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına istinaden yurt dışındaki bankalardan, uluslararası kurumlardan ve yurt dışı kredi kuruluşlarından sağlanan kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kâğıtlar ile bu kâğıtlar üzerine konulan şerhler ve teminatlar damga vergisi ve harçtan müstesna tutulur.

(2) Yurt dışı kredi kuruluşları ifadesinden; bu kuruluşların mukimi bulundukları ülkenin mevzuatına göre mali kaynak sağlamaya yetkili olan ve esas faaliyet konularından birisi kredi vermek olan kuruluşların; uluslararası kurumlar ifadesinden ise Dünya Bankası (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), Uluslararası Para Fonu, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, İslam Kalkınma Bankası ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarının veya bir ülkenin yeniden yapılandırılmasının finansmanının temini amacıyla bu ülkelere kredi veren benzeri kuruluşların anlaşılması gerekmektedir."

(3) Kredi kuruluşunun yurt dışı kredi kuruluşu olup olmadığı konusunda tereddüt oluşması halinde, 23 üncü maddenin üçüncü fıkrası çerçevesinde işlem yapılır."

şeklinde açıklama yapılmıştır.

Buna göre, yurt dışı kredi kuruluşlarından sağlanan kredilerin temini ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnası uygulanabilmesi için, kredi verenin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası genelgesinde belirtilen esaslar çerçevesinde yurt dışı kredi kuruluşu olduğunun tevsiki koşulu aranacaktır.

Özelge talep formunuz ekinde yer alan "Kredi Satış Sözleşmesi" başlıklı kağıdın incelenmesinden, sözleşmenin "Alıcı" sıfatı taşıyan şirketiniz ile "Satıcı" sıfatı taşıyan … Banka A.S. arasında …/…/2021 tarihinde imzalandığı; "Borçlu" … Enerji Elektrik Üretimi ve Madencilik A.Ş. ile "Satıcı" … Banka A.S. arasında … tarihli ve … sayılı Kredi Sözleşmesi düzenlendiği, … A.Ş.'nin tek borç veren, temsilci ve teminat temsilcisi olduğu; bu sözleşmenin ve Devir Sözleşmesinin hüküm ve koşullarına tabi olarak "Satıcı"nın, devredilen varlıkları "Alıcı"ya satmak, "Alıcı"nın da "Satıcı"dan satın almak istediği; devredilen varlıkların "Satıcı"nın "Borçlu"ya ve garantöre karşı teminat belgeleri kapsamındaki menfaatlerle sınırlı olmamak üzere Kredi Belgeleri tahtında sahip olduğu tüm hak ve talepleri ifade ettiği açıklamalarına yer verildiği görülmüştür.

Buna göre, şirketiniz ile … Banka A.S. (Çek Cumhuriyeti) arasında …/…/2021 tarihli … Euro ipotek bedelli "Kredi Satış Sözleşmesi"nin, daha önce … Banka A.S. (Çek Cumhuriyeti) ile … Enerji Elektrik Üretimi ve Madencilik A.Ş. arasında imzalanan kredi sözleşmesinden doğan kredi alacağı ile sözleşme kapsamındaki tüm hak ve varlıkların adı geçen banka tarafından şirketinize devredilmesi amacıyla düzenlendiği anlaşılmaktadır.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, söz konusu "Kredi Satış Sözleşmesi"nin tarafı olan … Banka A.S. unvanlı firmanın bağlı olduğu ülke mevzuatına göre mali kaynak sağlamaya yetkili olan ve esas faaliyet konularından birisi kredi vermek olan "Yurt dışı kredi kuruluşu" olduğunun tevsik edilmesi ve … Enerji Elektrik Üretimi ve Madencilik A.Ş.'ye kullandırılan kredinin bankalar veya özel finans kurumları aracılığıyla temin edilmiş olması halinde, söz konusu kredi alacağının temlikine ilişkin sözleşmenin damga vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Diğer taraftan, kredi alacağının banka tarafından üçüncü kişilere devir ve temlikine ilişkin olarak 492 sayılı Harçlar Kanununda bir istisna hükmü bulunmadığından, söz konusu sözleşme kapsamında yapılacak işlemlerin harçtan istisna tutulması mümkün değildir.

Öte yandan, …tarih ve … sayılı dilekçeniz ile ibraz edilen "İpotek Sözleşmesi" başlıklı kağıdın imzasız olması nedeniyle söz konusu sözleşme hakkında değerlendirme yapılamamıştır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve dilekçelerinizin incelenmesinden, şirketiniz ile … Banka A.S. (Çek Cumhuriyeti) arasında …/…/2021 tarihli … Euro ipotek bedeli içeren  "Kredi Satış Sözleşmesi"nin imzalandığı, söz konusu sözleşmeyle … Banka A.S. (Çek Cumhuriyeti) ile … Enerji Elektrik Üretimi ve Madencilik A.Ş. arasında daha önceden imzalanan kredi sözleşmesinden doğan kredi borcunun kapatılacağı belirtilerek, söz konusu kredi satış sözleşmesinin damga vergisi ve harçtan istisna olup olmadığı hususunda Başkanlığımızdan bilgi istenildiği anlaşılmaktadır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde, bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden istisna olduğu hükmüne yer verilmiş olup, (2) sayılı tablonun "IV. Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (23) numaralı fıkrasında, bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına, geri ödenmelerine, devrine ve krediden doğan alacakların temlikine ilişkin kağıtlar ile bu kağıtlar üzerine konulacak şerhlerin (kredilerin kullanımları hariç) damga vergisinden istisna edildiği hükme bağlanmıştır.

 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinde, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri (Bu kooperatifler tarafından bankalardan kullandırılacak krediler için verilecek kefaletler ile Kredi Garanti Fonu Anonim Şirketi ve 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (p) bendinde belirtilen kurumlar tarafından verilecek kefaletler dâhil) bankalar finansman şirketleri, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına ve geri ödenmelerine ilişkin işlemlerin (yargı harçları hariç) bu Kanunda yazılı harçlardan müstesna edildiği hükme bağlanmıştır.

 Diğer yandan, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 17/a maddesinde, Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışından temin ettikleri kredileri bankalar veya özel finans kurumları aracılığıyla kullanmaları gerektiği belirtilmektedir.

Söz konusu istisna hükümlerinde bahsi geçen "yurt dışı kredi kuruluşları ile uluslararası kurumlar" ifadesinden, hangi kurum ve kuruluşların anlaşılması gerektiğine ilişkin olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan 2 Mayıs 2018 tarihli Sermaye Hareketleri Genelgesinin;

-"Yurt dışından alınan kredinin yurt içine aktarımı" başlıklı 23 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, "Yurt dışından sağlanan krediye aracılık eden Türkiye'de yerleşik banka, kredi kuruluşunun mahiyeti hakkında tereddüde düşmesi durumunda, kredi kullanıcısının kredi aldığı kuruluşun ilgili ülke mevzuatına göre kredi vermeye yetkili kuruluş olduğunu tevsik etmesini ister. Kredi kullanıcısı, kredi veren kuruluşun ilgili ülke resmi makamlarından aldığı kredi kullandırmaya yetkili olduğunu gösteren belgeyi, ilgili ülkede bulunan Türkiye diplomatik temsilciliğine ya da ekonomi müşavirliğine onaylatır ve ilgili bankaya ibraz eder.",

-Yurt dışından alınacak nakit kredilerde damga vergisi ve harç mükellefiyeti" başlıklı 32 nci maddesinde " (1) 2 Ocak 2004 tarih ve 25334 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5035 Sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli Ek:2 sayılı Tablonun 23 numaralı fıkrasında yapılan değişiklik ve bu Kanunun 31 inci maddesi ile 492 sayılı Harçlar Kanununun değiştirilen 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına istinaden yurt dışındaki bankalardan, uluslararası kurumlardan ve yurt dışı kredi kuruluşlarından sağlanan kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kâğıtlar ile bu kâğıtlar üzerine konulan şerhler ve teminatlar damga vergisi ve harçtan müstesna tutulur.

(2) Yurt dışı kredi kuruluşları ifadesinden; bu kuruluşların mukimi bulundukları ülkenin mevzuatına göre mali kaynak sağlamaya yetkili olan ve esas faaliyet konularından birisi kredi vermek olan kuruluşların; uluslararası kurumlar ifadesinden ise Dünya Bankası (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), Uluslararası Para Fonu, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, İslam Kalkınma Bankası ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarının veya bir ülkenin yeniden yapılandırılmasının finansmanının temini amacıyla bu ülkelere kredi veren benzeri kuruluşların anlaşılması gerekmektedir."

(3) Kredi kuruluşunun yurt dışı kredi kuruluşu olup olmadığı konusunda tereddüt oluşması halinde, 23 üncü maddenin üçüncü fıkrası çerçevesinde işlem yapılır."

şeklinde açıklama yapılmıştır.

Buna göre, yurt dışı kredi kuruluşlarından sağlanan kredilerin temini ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnası uygulanabilmesi için, kredi verenin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası genelgesinde belirtilen esaslar çerçevesinde yurt dışı kredi kuruluşu olduğunun tevsiki koşulu aranacaktır.

Özelge talep formunuz ekinde yer alan "Kredi Satış Sözleşmesi" başlıklı kağıdın incelenmesinden, sözleşmenin "Alıcı" sıfatı taşıyan şirketiniz ile "Satıcı" sıfatı taşıyan … Banka A.S. arasında …/…/2021 tarihinde imzalandığı; "Borçlu" … Enerji Elektrik Üretimi ve Madencilik A.Ş. ile "Satıcı" … Banka A.S. arasında … tarihli ve … sayılı Kredi Sözleşmesi düzenlendiği, … A.Ş.'nin tek borç veren, temsilci ve teminat temsilcisi olduğu; bu sözleşmenin ve Devir Sözleşmesinin hüküm ve koşullarına tabi olarak "Satıcı"nın, devredilen varlıkları "Alıcı"ya satmak, "Alıcı"nın da "Satıcı"dan satın almak istediği; devredilen varlıkların "Satıcı"nın "Borçlu"ya ve garantöre karşı teminat belgeleri kapsamındaki menfaatlerle sınırlı olmamak üzere Kredi Belgeleri tahtında sahip olduğu tüm hak ve talepleri ifade ettiği açıklamalarına yer verildiği görülmüştür.

Buna göre, şirketiniz ile … Banka A.S. (Çek Cumhuriyeti) arasında …/…/2021 tarihli … Euro ipotek bedelli "Kredi Satış Sözleşmesi"nin, daha önce … Banka A.S. (Çek Cumhuriyeti) ile … Enerji Elektrik Üretimi ve Madencilik A.Ş. arasında imzalanan kredi sözleşmesinden doğan kredi alacağı ile sözleşme kapsamındaki tüm hak ve varlıkların adı geçen banka tarafından şirketinize devredilmesi amacıyla düzenlendiği anlaşılmaktadır.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, söz konusu "Kredi Satış Sözleşmesi"nin tarafı olan … Banka A.S. unvanlı firmanın bağlı olduğu ülke mevzuatına göre mali kaynak sağlamaya yetkili olan ve esas faaliyet konularından birisi kredi vermek olan "Yurt dışı kredi kuruluşu" olduğunun tevsik edilmesi ve … Enerji Elektrik Üretimi ve Madencilik A.Ş.'ye kullandırılan kredinin bankalar veya özel finans kurumları aracılığıyla temin edilmiş olması halinde, söz konusu kredi alacağının temlikine ilişkin sözleşmenin damga vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Diğer taraftan, kredi alacağının banka tarafından üçüncü kişilere devir ve temlikine ilişkin olarak 492 sayılı Harçlar Kanununda bir istisna hükmü bulunmadığından, söz konusu sözleşme kapsamında yapılacak işlemlerin harçtan istisna tutulması mümkün değildir.

Öte yandan, …tarih ve … sayılı dilekçeniz ile ibraz edilen "İpotek Sözleşmesi" başlıklı kağıdın imzasız olması nedeniyle söz konusu sözleşme hakkında değerlendirme yapılamamıştır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, Şirketinizin Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.'ye kurumsal başvuru yaparak İETT elektronik kart satın aldığı, temin edilen İstanbulkartların şirket personeline teslim edildiği, söz konusu karta aylık abonman bedeli olarak 275 TL yüklenerek personelin yol ihtiyacının karşılandığı, Şirket adına satın alınarak İstanbulkarta yüklenen yol paralarının bordroda gösterilmesi halinde damga vergisi ödenip ödenmeyeceği hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu Yönünden   :

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;

- 61 inci maddesinde "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.",

- 23 üncü maddesinde, "Aşağıda yazılı ücretler Gelir Vergisinden istisna edilmiştir;

...

10) Hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla işverenler tarafından yapılan taşıma giderleri (7194 sayılı kanunun 11 inci maddesiyle eklenen parantez içi hüküm; Yürürlük: 01.01.2020) (İşverenlerce taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda, çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 10 (313 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2021 yılında uygulanmak üzere 13 TL.) Türk lirasını aşmaması ve buna ilişkin ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması şarttır. Ödemenin bu tutarı aşması hâlinde aşan kısım ile hizmet erbabına ulaşım bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir. Bu istisnanın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.);

..."

hükümlerine yer verilmiştir.

Aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında tevkifat yapmak zorunda olan mükellefler sayılmış olup aynı fıkranın (1) numaralı bendinde de hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 103 ve 104 üncü maddelerine göre gelir vergisi tevkifatı yapılması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, 311 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "İstisnanın kapsamı ve uygulaması" başlıklı 8 inci maddesinde, "(1) 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendi hükmüne istinaden, hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla vasıta temini veya hizmet satın alınması suretiyle işverenler tarafından yapılan taşıma giderleri nedeniyle hizmet erbabına sağlanan menfaatlere uygulanan gelir vergisi istisnası devam etmektedir.

(2) 7194 sayılı Kanunla, 1/1/2020 tarihinden itibaren elde edilen ücret gelirlerine uygulanmak üzere, 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendine eklenen parantez içi hükümle, işverenler tarafından hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerine yönelik taşıma hizmeti verilmediği durumlarda, hizmet erbabına verilen toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları için yapılan ödemeler nedeniyle sağlanan menfaatler de istisna kapsamına alınmıştır.

(3) Hizmet erbabının toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisnadan faydalanılabilmesi için;

a) İşveren tarafından, hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla ulaşım vasıtası temini veya hizmet satın alınması suretiyle taşıma hizmeti verilmiyor olması,

b) Taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının, münhasıran hizmet erbabının işyerine gidip gelmesi için kullanacağı toplu taşıma araçlarında geçerli olması (Ulaşım bedeli için yüklenen tutarın sadece ulaşımda kullanılabilecek şekilde sınırlandırıldığı başka amaçlarla da kullanılabilen ödeme araçlarının kullanımı bu şartın ihlali sayılmaz),

c) Yapılan ödemenin fiilen çalışılan günlerle sınırlı olması,

ç) Ulaşım bedelinin günlük belirlenen tutarı (2021 yılı için 13 TL) aşmaması,

d) Toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının teminine ilişkin harcamaların belgelendirilmesi,

gerekmektedir.

...

(8) 213 sayılı Kanunun 238 inci maddesinin birinci fıkrasında, işverenlerin her ay ödedikleri ücretler için ücret bordrosu tutmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır. Dolayısıyla, işverenlerce hizmet erbabına, işyerine gidip gelmesi için toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları vermek suretiyle sağlanan menfaatlerin vergiden istisna edilecek kısmının da ücret bordrosunda gösterilmesi gerekmektedir.

..." açıklamalarına yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, işveren tarafından hizmet erbabına taşıma gideri ödenmesi suretiyle sağlanan menfaatler, Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesi kapsamında ücret olarak değerlendirilmekte ve yukarıda belirtilen şartlarla gelir vergisinden istisna edilmektedir.

Buna göre, personelin ulaşım ihtiyacının karşılanması amacıyla temin edilen ulaşım kartlarına yüklenen bedellerin, çalışılan günlerin karşılığı olması ve günlük belirlenen tutarın aşılmaması kaydıyla, gelir vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Diğer taraftan, bu kapsamda sağlanan menfaatlerin vergiden istisna edilecek kısmının da ücret bordrosunda gösterilmesi gerekmektedir.

Damga Vergisi Kanunu Yönünden   :

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçer bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 9 uncu maddesinde ise bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar damga vergisinden müstesna olduğu hükümlerine yer verilmiştir.

Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün 1/b fıkrasında, maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtların nispi damga vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (34) numaralı fıkrasında ise, Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinde belirtilen ücretlere ilişkin kağıtların damga vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır. 

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, şirketiniz personelinin ulaşım ihtiyacının karşılanması amacıyla temin edilen ulaşım kartlarına yüklenen bedelleri ihtiva eden ücretin ödenmesine ilişkin kağıtların, söz konusu bedellerin Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin 10 uncu fıkrası kapsamında gelir vergisinden istisna edilen kısmının damga vergisinden de istisna tutulması, istisna edilen tutarı aşan kısmının ise 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV/1-b fıkrasına göre nispi damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, Şirketinizin Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.'ye kurumsal başvuru yaparak İETT elektronik kart satın aldığı, temin edilen İstanbulkartların şirket personeline teslim edildiği, söz konusu karta aylık abonman bedeli olarak 275 TL yüklenerek personelin yol ihtiyacının karşılandığı, Şirket adına satın alınarak İstanbulkarta yüklenen yol paralarının bordroda gösterilmesi halinde damga vergisi ödenip ödenmeyeceği hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu Yönünden   :

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;

- 61 inci maddesinde "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.",

- 23 üncü maddesinde, "Aşağıda yazılı ücretler Gelir Vergisinden istisna edilmiştir;

...

10) Hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla işverenler tarafından yapılan taşıma giderleri (7194 sayılı kanunun 11 inci maddesiyle eklenen parantez içi hüküm; Yürürlük: 01.01.2020) (İşverenlerce taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda, çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 10 (313 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2021 yılında uygulanmak üzere 13 TL.) Türk lirasını aşmaması ve buna ilişkin ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması şarttır. Ödemenin bu tutarı aşması hâlinde aşan kısım ile hizmet erbabına ulaşım bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir. Bu istisnanın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.);

..."

hükümlerine yer verilmiştir.

Aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında tevkifat yapmak zorunda olan mükellefler sayılmış olup aynı fıkranın (1) numaralı bendinde de hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 103 ve 104 üncü maddelerine göre gelir vergisi tevkifatı yapılması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, 311 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "İstisnanın kapsamı ve uygulaması" başlıklı 8 inci maddesinde, "(1) 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendi hükmüne istinaden, hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla vasıta temini veya hizmet satın alınması suretiyle işverenler tarafından yapılan taşıma giderleri nedeniyle hizmet erbabına sağlanan menfaatlere uygulanan gelir vergisi istisnası devam etmektedir.

(2) 7194 sayılı Kanunla, 1/1/2020 tarihinden itibaren elde edilen ücret gelirlerine uygulanmak üzere, 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendine eklenen parantez içi hükümle, işverenler tarafından hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerine yönelik taşıma hizmeti verilmediği durumlarda, hizmet erbabına verilen toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları için yapılan ödemeler nedeniyle sağlanan menfaatler de istisna kapsamına alınmıştır.

(3) Hizmet erbabının toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisnadan faydalanılabilmesi için;

a) İşveren tarafından, hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla ulaşım vasıtası temini veya hizmet satın alınması suretiyle taşıma hizmeti verilmiyor olması,

b) Taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının, münhasıran hizmet erbabının işyerine gidip gelmesi için kullanacağı toplu taşıma araçlarında geçerli olması (Ulaşım bedeli için yüklenen tutarın sadece ulaşımda kullanılabilecek şekilde sınırlandırıldığı başka amaçlarla da kullanılabilen ödeme araçlarının kullanımı bu şartın ihlali sayılmaz),

c) Yapılan ödemenin fiilen çalışılan günlerle sınırlı olması,

ç) Ulaşım bedelinin günlük belirlenen tutarı (2021 yılı için 13 TL) aşmaması,

d) Toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının teminine ilişkin harcamaların belgelendirilmesi,

gerekmektedir.

...

(8) 213 sayılı Kanunun 238 inci maddesinin birinci fıkrasında, işverenlerin her ay ödedikleri ücretler için ücret bordrosu tutmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır. Dolayısıyla, işverenlerce hizmet erbabına, işyerine gidip gelmesi için toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları vermek suretiyle sağlanan menfaatlerin vergiden istisna edilecek kısmının da ücret bordrosunda gösterilmesi gerekmektedir.

..." açıklamalarına yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, işveren tarafından hizmet erbabına taşıma gideri ödenmesi suretiyle sağlanan menfaatler, Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesi kapsamında ücret olarak değerlendirilmekte ve yukarıda belirtilen şartlarla gelir vergisinden istisna edilmektedir.

Buna göre, personelin ulaşım ihtiyacının karşılanması amacıyla temin edilen ulaşım kartlarına yüklenen bedellerin, çalışılan günlerin karşılığı olması ve günlük belirlenen tutarın aşılmaması kaydıyla, gelir vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Diğer taraftan, bu kapsamda sağlanan menfaatlerin vergiden istisna edilecek kısmının da ücret bordrosunda gösterilmesi gerekmektedir.

Damga Vergisi Kanunu Yönünden   :

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçer bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 9 uncu maddesinde ise bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar damga vergisinden müstesna olduğu hükümlerine yer verilmiştir.

Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün 1/b fıkrasında, maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtların nispi damga vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (34) numaralı fıkrasında ise, Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinde belirtilen ücretlere ilişkin kağıtların damga vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır. 

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, şirketiniz personelinin ulaşım ihtiyacının karşılanması amacıyla temin edilen ulaşım kartlarına yüklenen bedelleri ihtiva eden ücretin ödenmesine ilişkin kağıtların, söz konusu bedellerin Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin 10 uncu fıkrası kapsamında gelir vergisinden istisna edilen kısmının damga vergisinden de istisna tutulması, istisna edilen tutarı aşan kısmının ise 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV/1-b fıkrasına göre nispi damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

T.C.

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ankara Vergi̇ Dairesi̇ Başkanlığı

Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, şirketiniz ile … arasında 29/09/2020 tarihinde"Sürücüsüz Araç Kiralanması Hizmet Alımına Ait Sözleşmesi"nin düzenlendiği, söz konusu  sözleşmenin damga vergisi oranı hususunda tereddüte düşüldüğü belirtilerek konu hakkında Başkanlığımızın görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği; 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı, mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi alınacağı; 6 ncı maddesinde, bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınacağı, bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde damga vergisinin en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınacağı hükme bağlanmıştır.

Anılan Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I.Akitlerle ilgili kâğıtlar" başlıklı bölümünün A/1 fıkrasında, belli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin; A/2 fıkrasında ise kira mukavelenamelerinin mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden nispi damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.

Başvuru konusu sözleşme ile sözleşme eki olan idari şartname ve özel teknik şartname başlıklı kağıtların incelenmesinden,

- Sözleşmenin 5 inci maddesinde, sözleşme konusu işin 433 adet sürücüsüz araç kiralanması işi olduğu ve işin teknik özellikleri ve diğer ayrıntılarının sözleşme ekinde yer alan ve ihale dokümanını oluşturan belgelerde düzenlendiği; 6 ncı maddesinde, sözleşmenin birim fiyat sözleşme olduğu, idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı olan 8.118.322,70 TL bedel üzerinden akdedildiği; 7 nci maddesinde, taahhüdün yerine getirilmesine ilişkin ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin sözleşme bedeline dahil olduğu, hesaplanacak katma değer vergisinin ise sözleşme bedeline dahil olmayıp idare tarafından yükleniciye ödeneceği; 11 inci maddesinde yüklenicinin bu işe ilişkin olarak 490.000 TL kesin teminat verdiği,

- İdari Şartnamenin 5 inci maddesinde, Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin ihale dokümanı kapsamında verilmediği; 25 inci maddesinde, araçların yakıtının idare tarafından karşılanacağı, taşıtlarla ilgili diğer tüm giderlerin yüklenici firmaya ait olduğu, teknik şartnamede teklife dahil edilmesi öngörülen gider kalemlerinin teklife dahil olduğu,

-Teknik Şartnamenin 1 inci maddesinde, bu kiralamanın konusu ve kapsamının, …'nin ihtiyacı olan, niteliği, nevi, miktarı ve teslim yeri bu teknik şartnamede belirtilen sürücüsüz araçların kiralanması hizmet alımı işi olduğu, 6 ncı maddesinde ise, araçlarda yakıt ve katkı maddesinin idareye ait olduğu, araçların tamir, bakım ve onarımı (lastik, cam değiştirme vs. dahil) yükleniciye ait olduğu

anlaşılmıştır.

Buna göre, … ile 29/09/2020 tarihinde düzenlediğiniz "Sürücüsüz Araç Kiralanması Hizmet Alımına Ait Sözleşme"nin muhteviyatı itibariyle kiralama sözleşmesi olduğu dikkate alındığında, söz konusu sözleşmenin Damga Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca en yüksek vergi alınmasını gerektiren toplam kira bedeli olan 8.118.322,70 TL üzerinden aynı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrasına göre nispi damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

T.C.

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ankara Vergi̇ Dairesi̇ Başkanlığı

Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, şirketiniz ile … arasında 29/09/2020 tarihinde"Sürücüsüz Araç Kiralanması Hizmet Alımına Ait Sözleşmesi"nin düzenlendiği, söz konusu  sözleşmenin damga vergisi oranı hususunda tereddüte düşüldüğü belirtilerek konu hakkında Başkanlığımızın görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği; 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı, mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi alınacağı; 6 ncı maddesinde, bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınacağı, bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde damga vergisinin en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınacağı hükme bağlanmıştır.

Anılan Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I.Akitlerle ilgili kâğıtlar" başlıklı bölümünün A/1 fıkrasında, belli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin; A/2 fıkrasında ise kira mukavelenamelerinin mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden nispi damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.

Başvuru konusu sözleşme ile sözleşme eki olan idari şartname ve özel teknik şartname başlıklı kağıtların incelenmesinden,

- Sözleşmenin 5 inci maddesinde, sözleşme konusu işin 433 adet sürücüsüz araç kiralanması işi olduğu ve işin teknik özellikleri ve diğer ayrıntılarının sözleşme ekinde yer alan ve ihale dokümanını oluşturan belgelerde düzenlendiği; 6 ncı maddesinde, sözleşmenin birim fiyat sözleşme olduğu, idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı olan 8.118.322,70 TL bedel üzerinden akdedildiği; 7 nci maddesinde, taahhüdün yerine getirilmesine ilişkin ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin sözleşme bedeline dahil olduğu, hesaplanacak katma değer vergisinin ise sözleşme bedeline dahil olmayıp idare tarafından yükleniciye ödeneceği; 11 inci maddesinde yüklenicinin bu işe ilişkin olarak 490.000 TL kesin teminat verdiği,

- İdari Şartnamenin 5 inci maddesinde, Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin ihale dokümanı kapsamında verilmediği; 25 inci maddesinde, araçların yakıtının idare tarafından karşılanacağı, taşıtlarla ilgili diğer tüm giderlerin yüklenici firmaya ait olduğu, teknik şartnamede teklife dahil edilmesi öngörülen gider kalemlerinin teklife dahil olduğu,

-Teknik Şartnamenin 1 inci maddesinde, bu kiralamanın konusu ve kapsamının, …'nin ihtiyacı olan, niteliği, nevi, miktarı ve teslim yeri bu teknik şartnamede belirtilen sürücüsüz araçların kiralanması hizmet alımı işi olduğu, 6 ncı maddesinde ise, araçlarda yakıt ve katkı maddesinin idareye ait olduğu, araçların tamir, bakım ve onarımı (lastik, cam değiştirme vs. dahil) yükleniciye ait olduğu

anlaşılmıştır.

Buna göre, … ile 29/09/2020 tarihinde düzenlediğiniz "Sürücüsüz Araç Kiralanması Hizmet Alımına Ait Sözleşme"nin muhteviyatı itibariyle kiralama sözleşmesi olduğu dikkate alındığında, söz konusu sözleşmenin Damga Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca en yüksek vergi alınmasını gerektiren toplam kira bedeli olan 8.118.322,70 TL üzerinden aynı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrasına göre nispi damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.