| Bilindiği üzere, 3 sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği(1) ile aktif veya net satışlar toplamı belirli bir tutarı aşan üretim ve hizmet işletmelerinde 7/A seçeneğinin uygulanması zorunluluğu getirilmiştir. 7 sıra No.lu Tebliğ(2) ile de 1996 yılı aktif toplamı 50 milyar veya net satışlar toplamı 100 milyar Türk Lirasını aşan üretim ve hizmet işletmelerinin 7/A seçeneğini uygulayacakları, ayrıca 1996 yılı aktif toplamı 300 milyar veya net satışları, toplamı 750 milyar Türk Lirasını aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri gerektiği belirtilmiştir. Günün ekonomik koşulları dikkate alınarak, yukarıdaki 50, 100, 300, 750 milyar liralık rakamlar sırasıyla 150, 300, 900 milyar ve 2 trilyon Türk Lirasına yükseltilmiştir. Buna göre, 1998 yılı aktif toplamı 150 milyar veya net satışlar toplamı 300 milyar Türk Lirasını aşan üretim ve hizmet işletmeleri, 1999 yılına ait muhasebe işlemlerini 7/A seçeneğindeki hesapları gözönünde bulundurarak yerine getireceklerdir. Diğer taraftan, 1998 yılı aktif toplamı 900 milyar veya net satışlar toplamı 2 trilyon Türk Lirasını aşan mükelleflerin, temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri ve bu tablolardan "Kar Dağıtım Tablosu"nu 1999 yılında verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine eklemeleri gerekmektedir. Tebliğ olunur.
|
Buradasınız
- MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞLERİ
| Bilindiği üzere, 3 sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği(1) ile aktif veya net satışlar toplamı belirli bir tutarı aşan üretim ve hizmet işletmelerinde 7/A seçeneğinin uygulanması zorunluluğu getirilmiştir. 7 sıra No.lu Tebliğ(2) ile de 1996 yılı aktif toplamı 50 milyar veya net satışlar toplamı 100 milyar Türk Lirasını aşan üretim ve hizmet işletmelerinin 7/A seçeneğini uygulayacakları, ayrıca 1996 yılı aktif toplamı 300 milyar veya net satışları, toplamı 750 milyar Türk Lirasını aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri gerektiği belirtilmiştir. Günün ekonomik koşulları dikkate alınarak, yukarıdaki 50, 100, 300, 750 milyar liralık rakamlar sırasıyla 150, 300, 900 milyar ve 2 trilyon Türk Lirasına yükseltilmiştir. Buna göre, 1998 yılı aktif toplamı 150 milyar veya net satışlar toplamı 300 milyar Türk Lirasını aşan üretim ve hizmet işletmeleri, 1999 yılına ait muhasebe işlemlerini 7/A seçeneğindeki hesapları gözönünde bulundurarak yerine getireceklerdir. Diğer taraftan, 1998 yılı aktif toplamı 900 milyar veya net satışlar toplamı 2 trilyon Türk Lirasını aşan mükelleflerin, temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri ve bu tablolardan "Kar Dağıtım Tablosu"nu 1999 yılında verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine eklemeleri gerekmektedir. Tebliğ olunur.
|
| Bilindiği üzere, 3 sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği(1) ile aktif veya net satışlar toplamı belirli bir tutarı aşan üretim ve hizmet işletmelerinde 7/A seçeneğinin uygulanması zorunluluğu getirilmiştir. 7 sıra No.lu Tebliğ(2) ile de 1996 yılı aktif toplamı 50 milyar veya net satışlar toplamı 100 milyar Türk Lirasını aşan üretim ve hizmet işletmelerinin 7/A seçeneğini uygulayacakları, ayrıca 1996 yılı aktif toplamı 300 milyar veya net satışları, toplamı 750 milyar Türk Lirasını aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri gerektiği belirtilmiştir. Günün ekonomik koşulları dikkate alınarak, yukarıdaki 50, 100, 300, 750 milyar liralık rakamlar sırasıyla 150, 300, 900 milyar ve 2 trilyon Türk Lirasına yükseltilmiştir. Buna göre, 1998 yılı aktif toplamı 150 milyar veya net satışlar toplamı 300 milyar Türk Lirasını aşan üretim ve hizmet işletmeleri, 1999 yılına ait muhasebe işlemlerini 7/A seçeneğindeki hesapları gözönünde bulundurarak yerine getireceklerdir. Diğer taraftan, 1998 yılı aktif toplamı 900 milyar veya net satışlar toplamı 2 trilyon Türk Lirasını aşan mükelleflerin, temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri ve bu tablolardan "Kar Dağıtım Tablosu"nu 1999 yılında verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine eklemeleri gerekmektedir. Tebliğ olunur.
|
MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ
(TÜRK LİRASI VE KURUŞ KULLANIMINDA ÖZEL KESİM MUHASEBE
SİSTEMİNE İLİŞKİN OLARAK İŞLETMELER TARAFINDAN
UYULACAK ESASLAR HAKKINDA)
SIRA NO: 15
1 - Yasal Düzenleme:
Bilindiği üzere, 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun 31/1/2004 tarihli ve 25363 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Söz konusu Kanunun 1 inci maddesinde " Türkiye Cumhuriyeti Devletinin para birimi Yeni Türk Lirasıdır. Yeni Türk Lirasının alt birimi Yeni Kuruştur. Bir Yeni Türk Lirası (YTL) yüz Yeni Kuruşa (YKR) eşittir.
Bakanlar Kurulu, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan yeni ibarelerini kaldırmaya ve uygulamaya ilişkin esasları belirlemeye yetkilidir." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 5/5/2007 tarihli ve 26513 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4/4/2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının,
- 1 inci maddesinde, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan "Yeni" ibarelerinin kaldırıldığı,
- Geçici 1 inci maddesinde, bu kararın uygulanmasına ilişkin çalışmalarda ve uygulanmasında karşılaşılan tereddütleri gidermeye ve gerekli düzenlemeleri yapmaya Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan; görev alanlarına giren konularda düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yetkili olduğu,
- 3 üncü maddesinde ise, bu Kararın geçici 1 inci maddesinin yayımı tarihinde, diğer maddelerinin ise 1/1/2009 tarihinde yürürlüğe gireceği,
hükümleri bulunmaktadır.
Buna göre, 4/4/2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan "Yeni" ibarelerinin kaldırılması ve Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesinin yürürlük tarihinin 1/1/2009 olması sebebiyle özel kesim muhasebe sistemine ilişkin olarak işletmeler tarafından uyulacak esaslar konusunda aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
2 - Türk Lirası ve Kuruş Kullanımında Özel Kesim Muhasebe Sisteminde Uyulacak Esaslar:
2.1 - 31/12/2008 tarihi sonuna kadar yapılacak dönem sonu işlemleri dahil muhasebe kayıtları Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden olacaktır. 1/1/2009 tarihinden itibaren yapılacak muhasebe kayıtları ise Türk Lirası ve Kuruş üzerinden olacaktır.
2.2 - Maliye Bakanlığınca özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler de 1/1/2009 tarihinden itibaren normal vergilendirme dönemine sahip diğer mükellefler gibi muhasebe kayıtlarını Türk Lirası ve Kuruş üzerinden yapacaklardır. Ancak, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden yapılmış olunan muhasebe kayıtları neticesinde elde edilen 31/12/2008 tarihli geçici mizanda yer alan hesaplardaki para birimleri 1/1/2009 tarihi itibari ile Türk Lirası ve Kuruş olarak düzeltilecektir.
2.3 - Bilanço esası dışında serbest meslek kazancı ve işletme hesabı esasına göre defter tutan diğer mükellefler de 1/1/2009 tarihinden itibaren Türk Lirası ve Kuruş para birimine göre defter tutacaklardır.
3 - Türk Lirası ve Kuruş Kullanımında Beyanname, Belge ve Bildirim Düzeni İle İlgili Uyulacak Esaslar:
3.1 - 31/12/2008 tarihi sonuna kadar düzenlenecek tüm belgeler (fatura, sevk irsaliyesi, vb) Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden düzenlenecektir. 1/1/2009 tarihinden itibaren düzenlenecek tüm belgeler ise Türk Lirası ve Kuruş üzerinden olacaktır.
3.2 - 2008 yılı vergilendirme dönemine ilişkin olmakla birlikte, 1/1/2009 tarihinden sonra verilecek KDV, Muhtasar, Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi gibi beyannameler ile belgelerin düzenlenmesinde Türk Lirası ve Kuruş para birimi esas alınacak ve söz konusu beyannameler ve belgeler Türk Lirası ve Kuruş üzerinden düzenlenecektir.
3.3 - 2008 mali yılı işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen ancak, 1/1/2009 tarihinden sonra verilmesi gereken (Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannameleri ekinde yer alan ) mali tablolarda kullanılacak para birimi Türk Lirası ve Kuruş olacaktır.
3.4 - Mükellefler, kullanmakta oldukları bazı matbu fatura veya fatura yerine geçen vesikalarda tutarın yazı ile belirtildiği bölümde yer alan YTL ve YKR ibarelerindeki "Y" nin üstünü çizmek suretiyle eski belgelerini kullanmaya devam edebileceklerdir.
Tebliğ olunur.
MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ
(TÜRK LİRASI VE KURUŞ KULLANIMINDA ÖZEL KESİM MUHASEBE
SİSTEMİNE İLİŞKİN OLARAK İŞLETMELER TARAFINDAN
UYULACAK ESASLAR HAKKINDA)
SIRA NO: 15
1 - Yasal Düzenleme:
Bilindiği üzere, 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun 31/1/2004 tarihli ve 25363 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Söz konusu Kanunun 1 inci maddesinde " Türkiye Cumhuriyeti Devletinin para birimi Yeni Türk Lirasıdır. Yeni Türk Lirasının alt birimi Yeni Kuruştur. Bir Yeni Türk Lirası (YTL) yüz Yeni Kuruşa (YKR) eşittir.
Bakanlar Kurulu, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan yeni ibarelerini kaldırmaya ve uygulamaya ilişkin esasları belirlemeye yetkilidir." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 5/5/2007 tarihli ve 26513 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4/4/2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının,
- 1 inci maddesinde, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan "Yeni" ibarelerinin kaldırıldığı,
- Geçici 1 inci maddesinde, bu kararın uygulanmasına ilişkin çalışmalarda ve uygulanmasında karşılaşılan tereddütleri gidermeye ve gerekli düzenlemeleri yapmaya Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan; görev alanlarına giren konularda düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yetkili olduğu,
- 3 üncü maddesinde ise, bu Kararın geçici 1 inci maddesinin yayımı tarihinde, diğer maddelerinin ise 1/1/2009 tarihinde yürürlüğe gireceği,
hükümleri bulunmaktadır.
Buna göre, 4/4/2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan "Yeni" ibarelerinin kaldırılması ve Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesinin yürürlük tarihinin 1/1/2009 olması sebebiyle özel kesim muhasebe sistemine ilişkin olarak işletmeler tarafından uyulacak esaslar konusunda aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
2 - Türk Lirası ve Kuruş Kullanımında Özel Kesim Muhasebe Sisteminde Uyulacak Esaslar:
2.1 - 31/12/2008 tarihi sonuna kadar yapılacak dönem sonu işlemleri dahil muhasebe kayıtları Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden olacaktır. 1/1/2009 tarihinden itibaren yapılacak muhasebe kayıtları ise Türk Lirası ve Kuruş üzerinden olacaktır.
2.2 - Maliye Bakanlığınca özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler de 1/1/2009 tarihinden itibaren normal vergilendirme dönemine sahip diğer mükellefler gibi muhasebe kayıtlarını Türk Lirası ve Kuruş üzerinden yapacaklardır. Ancak, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden yapılmış olunan muhasebe kayıtları neticesinde elde edilen 31/12/2008 tarihli geçici mizanda yer alan hesaplardaki para birimleri 1/1/2009 tarihi itibari ile Türk Lirası ve Kuruş olarak düzeltilecektir.
2.3 - Bilanço esası dışında serbest meslek kazancı ve işletme hesabı esasına göre defter tutan diğer mükellefler de 1/1/2009 tarihinden itibaren Türk Lirası ve Kuruş para birimine göre defter tutacaklardır.
3 - Türk Lirası ve Kuruş Kullanımında Beyanname, Belge ve Bildirim Düzeni İle İlgili Uyulacak Esaslar:
3.1 - 31/12/2008 tarihi sonuna kadar düzenlenecek tüm belgeler (fatura, sevk irsaliyesi, vb) Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden düzenlenecektir. 1/1/2009 tarihinden itibaren düzenlenecek tüm belgeler ise Türk Lirası ve Kuruş üzerinden olacaktır.
3.2 - 2008 yılı vergilendirme dönemine ilişkin olmakla birlikte, 1/1/2009 tarihinden sonra verilecek KDV, Muhtasar, Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi gibi beyannameler ile belgelerin düzenlenmesinde Türk Lirası ve Kuruş para birimi esas alınacak ve söz konusu beyannameler ve belgeler Türk Lirası ve Kuruş üzerinden düzenlenecektir.
3.3 - 2008 mali yılı işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen ancak, 1/1/2009 tarihinden sonra verilmesi gereken (Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannameleri ekinde yer alan ) mali tablolarda kullanılacak para birimi Türk Lirası ve Kuruş olacaktır.
3.4 - Mükellefler, kullanmakta oldukları bazı matbu fatura veya fatura yerine geçen vesikalarda tutarın yazı ile belirtildiği bölümde yer alan YTL ve YKR ibarelerindeki "Y" nin üstünü çizmek suretiyle eski belgelerini kullanmaya devam edebileceklerdir.
Tebliğ olunur.
MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ
(TÜRK LİRASI VE KURUŞ KULLANIMINDA ÖZEL KESİM MUHASEBE
SİSTEMİNE İLİŞKİN OLARAK İŞLETMELER TARAFINDAN
UYULACAK ESASLAR HAKKINDA)
SIRA NO: 15
1 - Yasal Düzenleme:
Bilindiği üzere, 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun 31/1/2004 tarihli ve 25363 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Söz konusu Kanunun 1 inci maddesinde " Türkiye Cumhuriyeti Devletinin para birimi Yeni Türk Lirasıdır. Yeni Türk Lirasının alt birimi Yeni Kuruştur. Bir Yeni Türk Lirası (YTL) yüz Yeni Kuruşa (YKR) eşittir.
Bakanlar Kurulu, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan yeni ibarelerini kaldırmaya ve uygulamaya ilişkin esasları belirlemeye yetkilidir." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 5/5/2007 tarihli ve 26513 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4/4/2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının,
- 1 inci maddesinde, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan "Yeni" ibarelerinin kaldırıldığı,
- Geçici 1 inci maddesinde, bu kararın uygulanmasına ilişkin çalışmalarda ve uygulanmasında karşılaşılan tereddütleri gidermeye ve gerekli düzenlemeleri yapmaya Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan; görev alanlarına giren konularda düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yetkili olduğu,
- 3 üncü maddesinde ise, bu Kararın geçici 1 inci maddesinin yayımı tarihinde, diğer maddelerinin ise 1/1/2009 tarihinde yürürlüğe gireceği,
hükümleri bulunmaktadır.
Buna göre, 4/4/2007 tarihli ve 2007/11963 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan "Yeni" ibarelerinin kaldırılması ve Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesinin yürürlük tarihinin 1/1/2009 olması sebebiyle özel kesim muhasebe sistemine ilişkin olarak işletmeler tarafından uyulacak esaslar konusunda aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
2 - Türk Lirası ve Kuruş Kullanımında Özel Kesim Muhasebe Sisteminde Uyulacak Esaslar:
2.1 - 31/12/2008 tarihi sonuna kadar yapılacak dönem sonu işlemleri dahil muhasebe kayıtları Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden olacaktır. 1/1/2009 tarihinden itibaren yapılacak muhasebe kayıtları ise Türk Lirası ve Kuruş üzerinden olacaktır.
2.2 - Maliye Bakanlığınca özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler de 1/1/2009 tarihinden itibaren normal vergilendirme dönemine sahip diğer mükellefler gibi muhasebe kayıtlarını Türk Lirası ve Kuruş üzerinden yapacaklardır. Ancak, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden yapılmış olunan muhasebe kayıtları neticesinde elde edilen 31/12/2008 tarihli geçici mizanda yer alan hesaplardaki para birimleri 1/1/2009 tarihi itibari ile Türk Lirası ve Kuruş olarak düzeltilecektir.
2.3 - Bilanço esası dışında serbest meslek kazancı ve işletme hesabı esasına göre defter tutan diğer mükellefler de 1/1/2009 tarihinden itibaren Türk Lirası ve Kuruş para birimine göre defter tutacaklardır.
3 - Türk Lirası ve Kuruş Kullanımında Beyanname, Belge ve Bildirim Düzeni İle İlgili Uyulacak Esaslar:
3.1 - 31/12/2008 tarihi sonuna kadar düzenlenecek tüm belgeler (fatura, sevk irsaliyesi, vb) Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden düzenlenecektir. 1/1/2009 tarihinden itibaren düzenlenecek tüm belgeler ise Türk Lirası ve Kuruş üzerinden olacaktır.
3.2 - 2008 yılı vergilendirme dönemine ilişkin olmakla birlikte, 1/1/2009 tarihinden sonra verilecek KDV, Muhtasar, Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi gibi beyannameler ile belgelerin düzenlenmesinde Türk Lirası ve Kuruş para birimi esas alınacak ve söz konusu beyannameler ve belgeler Türk Lirası ve Kuruş üzerinden düzenlenecektir.
3.3 - 2008 mali yılı işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen ancak, 1/1/2009 tarihinden sonra verilmesi gereken (Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannameleri ekinde yer alan ) mali tablolarda kullanılacak para birimi Türk Lirası ve Kuruş olacaktır.
3.4 - Mükellefler, kullanmakta oldukları bazı matbu fatura veya fatura yerine geçen vesikalarda tutarın yazı ile belirtildiği bölümde yer alan YTL ve YKR ibarelerindeki "Y" nin üstünü çizmek suretiyle eski belgelerini kullanmaya devam edebileceklerdir.
Tebliğ olunur.
| Bilindiği üzere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 Sıra Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile aktif toplamı ve net satışları toplamı belirli tutarı aşan mükelleflerin ek mali tabloların düzenlemek zorunda oldukları belirtilmiştir. 7 sıra nolu Genel Tebliğ ile ek mali tabloların düzenlenmesine ilişkin tutarlar yeniden belirlenmişti. Buna göre, aktif toplamı 300 milyar veya net satışlar toplamı 750 milyar lirayı aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri ve verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolardan "Satışların Maliyeti Tablosu", "Nakit Akım Tablosu" ve "Kar Dağıtım Tablosu"nu eklemeleri gerekmekteydi. Konunun Bakanlığımızca yeniden değerlendirilmesinde, ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan mükelleflerin 1998 yılından itibaren verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolardan sadece "Kar Dağıtım Tablosu"nu eklemeleri yeterli bulunmuştur. Bu nedenle, 1998 yılında verilecek beyannamelere "Satışların Maliyeti Tablosu" ve "Nakit Akım Tablosu"nun eklenmesine gerek bulunmamaktadır. Dolayısıyla, 1997 yılı aktif toplamı 300 milyar veya net satışlar toplamı 750 milyar lirayı aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri ve bu tablolardan "Kar Dağıtım Tablosu"nu 1998 yılında verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine eklemeleri gerekmektedir. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 Sıra Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile aktif toplamı ve net satışları toplamı belirli tutarı aşan mükelleflerin ek mali tabloların düzenlemek zorunda oldukları belirtilmiştir. 7 sıra nolu Genel Tebliğ ile ek mali tabloların düzenlenmesine ilişkin tutarlar yeniden belirlenmişti. Buna göre, aktif toplamı 300 milyar veya net satışlar toplamı 750 milyar lirayı aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri ve verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolardan "Satışların Maliyeti Tablosu", "Nakit Akım Tablosu" ve "Kar Dağıtım Tablosu"nu eklemeleri gerekmekteydi. Konunun Bakanlığımızca yeniden değerlendirilmesinde, ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan mükelleflerin 1998 yılından itibaren verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolardan sadece "Kar Dağıtım Tablosu"nu eklemeleri yeterli bulunmuştur. Bu nedenle, 1998 yılında verilecek beyannamelere "Satışların Maliyeti Tablosu" ve "Nakit Akım Tablosu"nun eklenmesine gerek bulunmamaktadır. Dolayısıyla, 1997 yılı aktif toplamı 300 milyar veya net satışlar toplamı 750 milyar lirayı aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri ve bu tablolardan "Kar Dağıtım Tablosu"nu 1998 yılında verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine eklemeleri gerekmektedir. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 Sıra Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile aktif toplamı ve net satışları toplamı belirli tutarı aşan mükelleflerin ek mali tabloların düzenlemek zorunda oldukları belirtilmiştir. 7 sıra nolu Genel Tebliğ ile ek mali tabloların düzenlenmesine ilişkin tutarlar yeniden belirlenmişti. Buna göre, aktif toplamı 300 milyar veya net satışlar toplamı 750 milyar lirayı aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri ve verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolardan "Satışların Maliyeti Tablosu", "Nakit Akım Tablosu" ve "Kar Dağıtım Tablosu"nu eklemeleri gerekmekteydi. Konunun Bakanlığımızca yeniden değerlendirilmesinde, ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan mükelleflerin 1998 yılından itibaren verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolardan sadece "Kar Dağıtım Tablosu"nu eklemeleri yeterli bulunmuştur. Bu nedenle, 1998 yılında verilecek beyannamelere "Satışların Maliyeti Tablosu" ve "Nakit Akım Tablosu"nun eklenmesine gerek bulunmamaktadır. Dolayısıyla, 1997 yılı aktif toplamı 300 milyar veya net satışlar toplamı 750 milyar lirayı aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri ve bu tablolardan "Kar Dağıtım Tablosu"nu 1998 yılında verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine eklemeleri gerekmektedir. Tebliğ olunur. |
| Vergi Usul Kanununun 175 inci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak, ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan mükellefler ile maliyet hesaplarını 7/A seçeneğine göre tutmak zorunda olan mükellefler hakkında aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüştür. 1- Ek Mali Tabloları Düzenlemek Zorunda Olan Mükelefler 3 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (*) ile ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde aktif toplamı ve net satışların toplamı kriteri getirilmiştir. Bu hüküm uyarınca, aktif toplamı veya net satışları toplamı belirli bir tutarı aşan mükellefler ek mali tabloları düzenlemek zorundadırlar. Bu tutarlar son olarak 9 Sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (**) ile 900 milyar lira ve 2 trilyon lira olarak belirlenmiştir. Sözkonusu tutarlar günün ekonomik koşulları dikkate alınarak sırasıyla 1,8 trilyon ve 4 trilyon liraya yükseltilmiştir. Buna göre, 2000 yılı aktif toplamı 1,8 trilyon lira veya net satışlar toplamı 4 trilyon lirayı aşan mükelleflerin, temel mali tabloları yanı sıra ek mali tabloları da düzenlemeleri zorunludur. Bu mükelleflerin 2001 yılında verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine sözkonusu tablolardan sadece kar dağıtım tablosunu eklemeleri yeterlidir. 2- 7/A Seçeneğini Uygulamak Zorunda Olan Mükellefler 3 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile, maliyet hesaplarında 7/A seçeneğinin uygulanması, aktif toplamı veya net satışları toplamı belirlenen tutarları aşan üretim ve hizmet işletmeleri için zorunlu hale getirilmiştir. Halen uygulanmakta olan bu tutarlar 9 sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile 150 milyar lira ve 300 milyar lira olarak belirlenmiştir. 9 sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile belirlenen sözkonusu tutarlar sırasıyla 300 milyar lira ve 600 milyar liraya yükseltilmiştir. Buna göre, 2000 yılı aktif toplamı 300 milyar lirayı veya net satışlar toplamı 600 milyar lirayı aşan üretim ve hizmet işletmelerinin 2001 yılında maliyet hesaplarını 7/A seçeneğine göre tutmaları zorunludur. 3- Parasal Hadler Bu tebliğde yer alan parasal hadler, takip eden yıllarda Bakanlığımızca ayrıca bir belirleme yapılmadığı takdirde, her yıl bir önceki yıl için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacaktır. Bu şekilde yapılacak hesaplamada 50 milyon lira ve daha düşük olan tutarlar dikkate alınmayacak, 50 milyon liradan fazla olan tutarlar ise 100 milyon liraya yükseltilecektir. Tebliğ olunur.
|
| Vergi Usul Kanununun 175 inci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak, ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan mükellefler ile maliyet hesaplarını 7/A seçeneğine göre tutmak zorunda olan mükellefler hakkında aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüştür. 1- Ek Mali Tabloları Düzenlemek Zorunda Olan Mükelefler 3 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (*) ile ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde aktif toplamı ve net satışların toplamı kriteri getirilmiştir. Bu hüküm uyarınca, aktif toplamı veya net satışları toplamı belirli bir tutarı aşan mükellefler ek mali tabloları düzenlemek zorundadırlar. Bu tutarlar son olarak 9 Sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (**) ile 900 milyar lira ve 2 trilyon lira olarak belirlenmiştir. Sözkonusu tutarlar günün ekonomik koşulları dikkate alınarak sırasıyla 1,8 trilyon ve 4 trilyon liraya yükseltilmiştir. Buna göre, 2000 yılı aktif toplamı 1,8 trilyon lira veya net satışlar toplamı 4 trilyon lirayı aşan mükelleflerin, temel mali tabloları yanı sıra ek mali tabloları da düzenlemeleri zorunludur. Bu mükelleflerin 2001 yılında verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine sözkonusu tablolardan sadece kar dağıtım tablosunu eklemeleri yeterlidir. 2- 7/A Seçeneğini Uygulamak Zorunda Olan Mükellefler 3 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile, maliyet hesaplarında 7/A seçeneğinin uygulanması, aktif toplamı veya net satışları toplamı belirlenen tutarları aşan üretim ve hizmet işletmeleri için zorunlu hale getirilmiştir. Halen uygulanmakta olan bu tutarlar 9 sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile 150 milyar lira ve 300 milyar lira olarak belirlenmiştir. 9 sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile belirlenen sözkonusu tutarlar sırasıyla 300 milyar lira ve 600 milyar liraya yükseltilmiştir. Buna göre, 2000 yılı aktif toplamı 300 milyar lirayı veya net satışlar toplamı 600 milyar lirayı aşan üretim ve hizmet işletmelerinin 2001 yılında maliyet hesaplarını 7/A seçeneğine göre tutmaları zorunludur. 3- Parasal Hadler Bu tebliğde yer alan parasal hadler, takip eden yıllarda Bakanlığımızca ayrıca bir belirleme yapılmadığı takdirde, her yıl bir önceki yıl için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacaktır. Bu şekilde yapılacak hesaplamada 50 milyon lira ve daha düşük olan tutarlar dikkate alınmayacak, 50 milyon liradan fazla olan tutarlar ise 100 milyon liraya yükseltilecektir. Tebliğ olunur.
|
| Vergi Usul Kanununun 175 inci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak, ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan mükellefler ile maliyet hesaplarını 7/A seçeneğine göre tutmak zorunda olan mükellefler hakkında aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüştür. 1- Ek Mali Tabloları Düzenlemek Zorunda Olan Mükelefler 3 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (*) ile ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde aktif toplamı ve net satışların toplamı kriteri getirilmiştir. Bu hüküm uyarınca, aktif toplamı veya net satışları toplamı belirli bir tutarı aşan mükellefler ek mali tabloları düzenlemek zorundadırlar. Bu tutarlar son olarak 9 Sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (**) ile 900 milyar lira ve 2 trilyon lira olarak belirlenmiştir. Sözkonusu tutarlar günün ekonomik koşulları dikkate alınarak sırasıyla 1,8 trilyon ve 4 trilyon liraya yükseltilmiştir. Buna göre, 2000 yılı aktif toplamı 1,8 trilyon lira veya net satışlar toplamı 4 trilyon lirayı aşan mükelleflerin, temel mali tabloları yanı sıra ek mali tabloları da düzenlemeleri zorunludur. Bu mükelleflerin 2001 yılında verecekleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesine sözkonusu tablolardan sadece kar dağıtım tablosunu eklemeleri yeterlidir. 2- 7/A Seçeneğini Uygulamak Zorunda Olan Mükellefler 3 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile, maliyet hesaplarında 7/A seçeneğinin uygulanması, aktif toplamı veya net satışları toplamı belirlenen tutarları aşan üretim ve hizmet işletmeleri için zorunlu hale getirilmiştir. Halen uygulanmakta olan bu tutarlar 9 sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile 150 milyar lira ve 300 milyar lira olarak belirlenmiştir. 9 sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile belirlenen sözkonusu tutarlar sırasıyla 300 milyar lira ve 600 milyar liraya yükseltilmiştir. Buna göre, 2000 yılı aktif toplamı 300 milyar lirayı veya net satışlar toplamı 600 milyar lirayı aşan üretim ve hizmet işletmelerinin 2001 yılında maliyet hesaplarını 7/A seçeneğine göre tutmaları zorunludur. 3- Parasal Hadler Bu tebliğde yer alan parasal hadler, takip eden yıllarda Bakanlığımızca ayrıca bir belirleme yapılmadığı takdirde, her yıl bir önceki yıl için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacaktır. Bu şekilde yapılacak hesaplamada 50 milyon lira ve daha düşük olan tutarlar dikkate alınmayacak, 50 milyon liradan fazla olan tutarlar ise 100 milyon liraya yükseltilecektir. Tebliğ olunur.
|
| Bilindiği üzere, 1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bu Tebliğ ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esasları, 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak üzere, 26.12.1992 tarih ve mükerrer 21447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 16.12.1993 tarih ve 21790 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile de yukarıdaki Tebliğde bazı değişiklikler yapılmıştır. Vergi Usul Kanununun 175 ve Mükerrer 257 nci maddelerinin verdiği yetkilere dayanılarak "Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları" ile ilgili olarak aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüştür. 1- "12-TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda yer alan "120- ALICILAR" hesabının açıklamasına "Finansal kiralamadan doğan senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi; "121- ALACAK SENETLERİ" hesabının açıklamasına ise "Finansal kiralama işlemlerinden doğan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi eklenmiştir. 2- " 12- TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda "124- KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-)" hesabı açılmıştır. 124- KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-) Bu hesap finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan alacaklar ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Bu gelirlerin hesaplanmasına ilişkin bilgiler bilanço dipnotlarında yer alır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kaydedilir. Her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz gelirleri tutarları bu hesaba borç "60- Brüt Satışlar" hesap grubunda ilgili satış geliri hesabına alacak olarak kaydedilir. Ancak, esas faaliyet konusu finansal kiralama olamayan işletmelerce yapılan finansal kiralama işlemiyle ilgili gerçekleşmiş faiz gelirleri, "64- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar" hesap grubunda faiz geliri hesabına alacak olarak kaydedilir. 3- "22-TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda yer alan "220- ALICILAR" hesabının açıklamasına "Finansal kiralamadan doğan senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi; "221- ALACAK SENETLERİ" hesabının açıklamasına ise "Finansal kiralama işlemlerinden doğan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi eklenmiştir. 4- "22-TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda "224-KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-)" hesabı açılmıştır. 224- KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-) Bu hesap finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan alacaklar ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Bu gelirlerin hesaplanmasına ilişkin bilgiler bilanço dipnotlarında yer alır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan ve her dönem sonunda hesaplanan izleyen döneme ait faiz gelirleri tutarı bu hesaba borç "124- Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" hesabına alacak olarak kaydedilir. 5- " 30-MALİ BORÇLAR" hesap grubunda "301- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR" ile "302- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-)" hesapları açılmıştır. 301- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR Bu hesap, kiracıların finansal kiralama yapanlara olan ve vadesi 1 yılı geçmeyen borçlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı bu hesaba alacak, finansal kiralamaya konu olan ilgili varlık hesabına kira ödemelerinin bugünkü değeri ile borç ve bu iki tutar arasındaki fark da "302-Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" hesabına borç kaydedilir. 302- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-) Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan borçlar ile kiralanan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz ödenmemiş finansal kiralama borçlanma maliyetlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamaya konu olan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" olarak bu hesaba borç kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz giderleri tutarları bu hesaba alacak "66-Borçlanma Maliyetleri" hesap grubunda ilgili borçlanma gideri hesabına borç olarak kaydedilir. 6- "40- MALİ BORÇLAR" hesap grubunda "401- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR" ile "402-ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ (-)" hesapları açılmıştır. 401- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR Bu hesap, kiracıların finansal kiralama yapanlara olan ve vadesi 1 yılı aşan borçlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı bu hesaba alacak, finansal kiralamaya konu olan ilgili varlık hesabına kira ödemelerinin bugünkü değeri ile borç ve bu iki tutar arasındaki fark da "402-Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" hesabına borç kaydedilir. Dönemsellik varsayımına uygun olarak dönem sonlarında, izleyen dönemi ilgilendiren tutar, "301- Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar" hesabına alacak, bu hesaba borç kaydedilir. 402- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-) Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan ve vadesi bir yılı aşan borçlar ile kiralanan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz ödenmemiş finansal kiralama borçlanma maliyetlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamaya konu olan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" olarak bu hesaba borç kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan ve her dönem sonunda izleyen döneme ilişkin tutar "302- Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" hesabına borç, bu hesaba alacak kaydedilir. 7- Bu Tebliğ ile yapılan düzenlemeler aynı paralelde mali tablolara yansıtılır. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bu Tebliğ ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esasları, 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak üzere, 26.12.1992 tarih ve mükerrer 21447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 16.12.1993 tarih ve 21790 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile de yukarıdaki Tebliğde bazı değişiklikler yapılmıştır. Vergi Usul Kanununun 175 ve Mükerrer 257 nci maddelerinin verdiği yetkilere dayanılarak "Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları" ile ilgili olarak aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüştür. 1- "12-TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda yer alan "120- ALICILAR" hesabının açıklamasına "Finansal kiralamadan doğan senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi; "121- ALACAK SENETLERİ" hesabının açıklamasına ise "Finansal kiralama işlemlerinden doğan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi eklenmiştir. 2- " 12- TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda "124- KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-)" hesabı açılmıştır. 124- KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-) Bu hesap finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan alacaklar ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Bu gelirlerin hesaplanmasına ilişkin bilgiler bilanço dipnotlarında yer alır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kaydedilir. Her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz gelirleri tutarları bu hesaba borç "60- Brüt Satışlar" hesap grubunda ilgili satış geliri hesabına alacak olarak kaydedilir. Ancak, esas faaliyet konusu finansal kiralama olamayan işletmelerce yapılan finansal kiralama işlemiyle ilgili gerçekleşmiş faiz gelirleri, "64- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar" hesap grubunda faiz geliri hesabına alacak olarak kaydedilir. 3- "22-TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda yer alan "220- ALICILAR" hesabının açıklamasına "Finansal kiralamadan doğan senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi; "221- ALACAK SENETLERİ" hesabının açıklamasına ise "Finansal kiralama işlemlerinden doğan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi eklenmiştir. 4- "22-TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda "224-KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-)" hesabı açılmıştır. 224- KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-) Bu hesap finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan alacaklar ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Bu gelirlerin hesaplanmasına ilişkin bilgiler bilanço dipnotlarında yer alır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan ve her dönem sonunda hesaplanan izleyen döneme ait faiz gelirleri tutarı bu hesaba borç "124- Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" hesabına alacak olarak kaydedilir. 5- " 30-MALİ BORÇLAR" hesap grubunda "301- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR" ile "302- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-)" hesapları açılmıştır. 301- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR Bu hesap, kiracıların finansal kiralama yapanlara olan ve vadesi 1 yılı geçmeyen borçlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı bu hesaba alacak, finansal kiralamaya konu olan ilgili varlık hesabına kira ödemelerinin bugünkü değeri ile borç ve bu iki tutar arasındaki fark da "302-Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" hesabına borç kaydedilir. 302- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-) Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan borçlar ile kiralanan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz ödenmemiş finansal kiralama borçlanma maliyetlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamaya konu olan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" olarak bu hesaba borç kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz giderleri tutarları bu hesaba alacak "66-Borçlanma Maliyetleri" hesap grubunda ilgili borçlanma gideri hesabına borç olarak kaydedilir. 6- "40- MALİ BORÇLAR" hesap grubunda "401- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR" ile "402-ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ (-)" hesapları açılmıştır. 401- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR Bu hesap, kiracıların finansal kiralama yapanlara olan ve vadesi 1 yılı aşan borçlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı bu hesaba alacak, finansal kiralamaya konu olan ilgili varlık hesabına kira ödemelerinin bugünkü değeri ile borç ve bu iki tutar arasındaki fark da "402-Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" hesabına borç kaydedilir. Dönemsellik varsayımına uygun olarak dönem sonlarında, izleyen dönemi ilgilendiren tutar, "301- Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar" hesabına alacak, bu hesaba borç kaydedilir. 402- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-) Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan ve vadesi bir yılı aşan borçlar ile kiralanan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz ödenmemiş finansal kiralama borçlanma maliyetlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamaya konu olan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" olarak bu hesaba borç kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan ve her dönem sonunda izleyen döneme ilişkin tutar "302- Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" hesabına borç, bu hesaba alacak kaydedilir. 7- Bu Tebliğ ile yapılan düzenlemeler aynı paralelde mali tablolara yansıtılır. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bu Tebliğ ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esasları, 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak üzere, 26.12.1992 tarih ve mükerrer 21447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 16.12.1993 tarih ve 21790 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile de yukarıdaki Tebliğde bazı değişiklikler yapılmıştır. Vergi Usul Kanununun 175 ve Mükerrer 257 nci maddelerinin verdiği yetkilere dayanılarak "Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları" ile ilgili olarak aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüştür. 1- "12-TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda yer alan "120- ALICILAR" hesabının açıklamasına "Finansal kiralamadan doğan senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi; "121- ALACAK SENETLERİ" hesabının açıklamasına ise "Finansal kiralama işlemlerinden doğan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi eklenmiştir. 2- " 12- TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda "124- KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-)" hesabı açılmıştır. 124- KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-) Bu hesap finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan alacaklar ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Bu gelirlerin hesaplanmasına ilişkin bilgiler bilanço dipnotlarında yer alır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kaydedilir. Her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz gelirleri tutarları bu hesaba borç "60- Brüt Satışlar" hesap grubunda ilgili satış geliri hesabına alacak olarak kaydedilir. Ancak, esas faaliyet konusu finansal kiralama olamayan işletmelerce yapılan finansal kiralama işlemiyle ilgili gerçekleşmiş faiz gelirleri, "64- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar" hesap grubunda faiz geliri hesabına alacak olarak kaydedilir. 3- "22-TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda yer alan "220- ALICILAR" hesabının açıklamasına "Finansal kiralamadan doğan senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi; "221- ALACAK SENETLERİ" hesabının açıklamasına ise "Finansal kiralama işlemlerinden doğan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi eklenmiştir. 4- "22-TİCARİ ALACAKLAR" hesap grubunda "224-KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-)" hesabı açılmıştır. 224- KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-) Bu hesap finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan alacaklar ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Bu gelirlerin hesaplanmasına ilişkin bilgiler bilanço dipnotlarında yer alır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan ve her dönem sonunda hesaplanan izleyen döneme ait faiz gelirleri tutarı bu hesaba borç "124- Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" hesabına alacak olarak kaydedilir. 5- " 30-MALİ BORÇLAR" hesap grubunda "301- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR" ile "302- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-)" hesapları açılmıştır. 301- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR Bu hesap, kiracıların finansal kiralama yapanlara olan ve vadesi 1 yılı geçmeyen borçlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı bu hesaba alacak, finansal kiralamaya konu olan ilgili varlık hesabına kira ödemelerinin bugünkü değeri ile borç ve bu iki tutar arasındaki fark da "302-Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" hesabına borç kaydedilir. 302- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-) Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan borçlar ile kiralanan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz ödenmemiş finansal kiralama borçlanma maliyetlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamaya konu olan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" olarak bu hesaba borç kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz giderleri tutarları bu hesaba alacak "66-Borçlanma Maliyetleri" hesap grubunda ilgili borçlanma gideri hesabına borç olarak kaydedilir. 6- "40- MALİ BORÇLAR" hesap grubunda "401- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR" ile "402-ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ (-)" hesapları açılmıştır. 401- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR Bu hesap, kiracıların finansal kiralama yapanlara olan ve vadesi 1 yılı aşan borçlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı bu hesaba alacak, finansal kiralamaya konu olan ilgili varlık hesabına kira ödemelerinin bugünkü değeri ile borç ve bu iki tutar arasındaki fark da "402-Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" hesabına borç kaydedilir. Dönemsellik varsayımına uygun olarak dönem sonlarında, izleyen dönemi ilgilendiren tutar, "301- Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar" hesabına alacak, bu hesaba borç kaydedilir. 402- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-) Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan ve vadesi bir yılı aşan borçlar ile kiralanan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz ödenmemiş finansal kiralama borçlanma maliyetlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamaya konu olan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" olarak bu hesaba borç kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan ve her dönem sonunda izleyen döneme ilişkin tutar "302- Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri" hesabına borç, bu hesaba alacak kaydedilir. 7- Bu Tebliğ ile yapılan düzenlemeler aynı paralelde mali tablolara yansıtılır. Tebliğ olunur. |
| I. YENİ TÜRK LİRASI İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER VE ESASLAR 1-Yasal Düzenleme Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun(1) 175 ve mükerrer 257 nci maddelerinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bu Tebliğ ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esasları, 01/01/1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak üzere, 26/12/1992 tarihli ve 21447 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Diğer taraftan, 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanunun(2) -1 inci maddesinde Türkiye Cumhuriyeti Devletinin para biriminin Yeni Türk Lirası (YTL), alt biriminin Yeni Kuruş (YKr) olacağı ve bir Yeni Türk Lirasının yüz Yeni Kuruşa eşit olduğu, -5083 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunun(3) 59 uncu maddesinin 13 üncü fıkrası ile değiştirilen 2 nci maddesinde Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüştürülürken bir milyon Türk Lirası (1.000.000 TL) eşittir bir Yeni Türk Lirası değişim oranının esas alınacağı, Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüşüm işlemlerinin ve Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruş ve üzerindeki değerlerin bir Yeni Kuruşa tamamlanacağı ve yarım Yeni Kuruşun altındaki değerlerin dikkate alınmayacağı, -3 üncü maddesinde kanunlarda ve diğer mevzuatta, işlemlerde, yargı kararlarında, hukuki muamelelerde, kıymetli evrak ve hukuki sonuç doğuran diğer belgeler ile ödeme ve değişim araçlarında Türk Lirasına veya liraya yapılan atıfların 2 nci maddede belirtilen değişim oranında Yeni Türk Lirasına yapılmış sayılacağı, - Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasında halen tedavülde bulunan Türk Lirası banknotlar ile madeni paraların 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasında Yeni Türk Lirası banknotlarla ve yeni çıkarılacak madeni paralarla birlikte tedavül edeceği, üçüncü fıkrasında ise bu Kanunun uygulanmasında karşılaşılan tereddütleri gidermeye ve gerekli düzenlemeleri yapmaya Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan; görev alanına giren konularda düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yetkili olduğu, - Geçici 3 üncü maddesinde 01/01/ 2005-31/12/2005 tarihleri arasında da bütün mal ve hizmet bedellerinin 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun(4) 12 nci maddesi çerçevesinde düzenlenecek etiket ve tarife listelerinde Türk Lirası ve Yeni Türk Lirası üzerinden ayrı ayrı gösterilmesinin zorunlu olduğu, - 6 ncı maddesinde Kanunun 4 üncü maddesi ile geçici 1 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarının yayımı, diğer hükümlerinin ise 01/01/2005 tarihinde yürürlüğe gireceği, hükümleri bulunmaktadır. Buna göre, 5083 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde Yeni Türk Lirası kullanımında özel kesim muhasebe sistemine ilişkin olarak işletmeler tarafından uyulacak esaslar konusunda aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür. 2-Yeni Türk Lirası Kullanımında Özel Kesim Muhasebe Sisteminde Uyulacak Esaslar 2.1- Kanunun 1 inci maddesinin yürürlük tarihinin 01/01/2005 olması nedeniyle, 31/12/2004 tarihi sonuna kadar düzenlenecek tüm belgeler (fatura, sevk irsaliyesi, vb) Türk Lirası üzerinden düzenlenecek ve dönem sonu işlemleri dahil tüm muhasebe kayıtları Türk Lirası üzerinden yapılacaktır. Mali tablolar Türk Lirası üzerinden düzenlenecektir. Bu belgeler ve muhasebe kayıtları 01/01/2005 tarihinden sonra da aynen oldukları gibi muhafaza edilecektir. 2.2- 31/12/2004 tarihli bilanço tutarları Kanunda belirtilen değişim oranı esas alınarak 01/01/2005 tarihi itibariyle Yeni Türk Lirasına dönüştürülecek ve dönüştürülen bu tutarlar açılış kayıtları olarak muhasebeleştirilecektir. Dönüşüm işlemlerinde kullanılmak üzere hazırlanan örnek Excell programı ve dönüşüm tablosu bu Tebliğin ekinde (Ek:1 ve Ek:2) yer almaktadır. 2.3- 01/01/2005 tarihinden itibaren düzenlenecek tüm belgeler ve yapılacak muhasebe kayıtları sadece Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden olacaktır. En küçük para birimi 1 YKr olduğu ve YTL cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım YKr ve üzerindeki değerler 1 YKr'a tamamlanacağı için en küçük muhasebe ve fatura değeri 1 YKr olacaktır. 2005 yılı boyunca Türk Lirası ve Yeni Türk Lirasının birlikte kabul edilmesi ve 2005 takvim yılında bütün mal ve hizmet bedellerinin etiket ve tarife listelerinin Türk Lirası ve Yeni Türk Lirası para birimleri üzerinden ayrı ayrı gösterilmesi belge düzenleme ve muhasebe kayıtlarında YTL'nın esas alınmasını etkilemeyecektir. Önceki dönemlere ilişkin olmakla birlikte 01/01/2005 tarihinden sonra düzenlenecek faturalar, verilecek beyannameler ve bildirimlerin de Yeni Türk Lirasına dönüştürülmesi ve Yeni Türk Lirası üzerinden düzenlenmesi ve hesaplara kaydedilmesi gerekmektedir. Ancak, ücretlilere yapılacak vergi indiriminde kullanılan Vergi İndirimine Ait Bildirimler hakkında II. Bölümün 2.2. fıkrasında belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır. 2.4- Maliye Bakanlığınca özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler de 01/01/2005 tarihinde normal vergilendirme dönemine sahip diğer mükellefler gibi işlem yapacaklardır. Ancak, bu mükellefler 31/12/2004 tarihi itibariyle geçici mizan çıkartacaklar, mizanda yer alan hesapları diğer mükelleflerin tabi oldukları esas ve usuller çerçevesinde YTL para birimine dönüştürecekler ve bu tutarları 01/01/2005 tarihli açılış maddesi olarak muhasebeleştireceklerdir. Diğer mükellefler için tespit edilmiş muhasebe kayıt, saklama, belge ve bildirim düzeni bu mükellefler için de geçerlidir. 2.5- Bilanço esası dışında işletme hesabı esasına göre defter tutan diğer mükellefler de 01/01/2005 tarihinden itibaren YTL para birimine göre defter tutacaklardır. Bu mükellefler 2005 yılına devreden dönem sonu mal tutarları toplamı ve amortismana tabi iktisadi kıymetler gibi kayıtlarını YTL'na dönüştürerek kaydedecekler ve durumlarını ilgilendiren hususlarda bu Tebliğde belirtilen düzenlemelere uyacaklardır. II. 31/12/2004 TARİHİ SONU İTİBARİYLE YAPILACAK İŞLEMLER 1-Muhasebe Kayıt Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler 1.1- İşletmeler 31/12/2004 tarihli bilanço hesaplarında yer alan TL değerleri 01/01/2005 tarihinde ilk işlem olarak YTL para birimine dönüştüreceklerdir. Hesaplardaki toplam TL tutarların YTL'na dönüşümünde bulunacak tutar ile alt hesapların daha sonra ayrı ayrı dönüşümü halinde bulunacak tutarlar toplamı tamamlamalar (yuvarlamalar) nedeniyle eşit olmayabilecektir. Bu nedenle, işletmeler tek düzen hesap planına uygun bir şekilde defter-i kebir hesaplarında yer alan TL tutarların YTL'na dönüşümü işlemlerine yardımcı hesapların varsa alt hesaplarının, diğer bir ifadeyle hesap planlarının en son kırılımdaki hesaplarının tek tek Yeni Türk Lirasına çevrilmesi suretiyle bulunan ana hesap toplam tutarının muhasebe kaydını yapacaklardır. 31/12/2004 tarihli bilanço tutarlarının bu şekilde YTL'na dönüştürülmüş tutarları 01/01/2005 tarihli bilançonun açılış kayıtları olacaktır. Dönüşüm işleminin alt hesaplardan başlanarak ana hesaba ulaşılması suretiyle yapılması nedeniyle ortaya çıkabilecek farklar II. Bölümün 1.2. fıkrasında açıklandığı şekilde kaydedilecektir. Örnek: (X) İşletmesinin 31/12/2004 tarihli 120 Alıcılar Hesabının kapanış ve 01/01/2005 tarihli açılış maddesi aşağıda belirtildiği şekilde olacaktır: 31/12/2004 tarihi itibariyle 120 Alıcılar hesabı
01/01/2005 tarihli 120 Alıcılar hesabı
1.2- 01/01/2005 tarihi itibariyle yapılan YTL dönüşümü sonucu bilançoda ortaya çıkabilecek olumlu farklar tek düzen hesap planında yer alan 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabına, olumsuz farklar ise 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabında izlenerek hesaplarda denklik sağlanacaktır. 1.3- Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin (ATİK) TL birimindeki değerleri YTL'na dönüştürülürken her bir iktisadi kıymet için ayrı ayrı dönüşüm işlemi yapılacaktır. Aynı şekilde bu iktisadi kıymetlerin birikmiş amortismanları da ayrı ayrı YTL'na dönüştürülecektir. Örnek: (Y) İşletmesinin 31/12/2004 tarihi itibariyle 255 Demirbaşlar ve 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı aşağıdaki gibidir.
(Y) İşletmesinin 01/01/2005 tarihi itibariyle 255 Demirbaşlar ve 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı aşağıdaki gibi olacaktır.
1.4- Çek ve senet portföylerinde bulunan değerlerin YTL'na dönüştürülmesi işlemlerinde de yukarıdaki 3 üncü maddede belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır. Her bir çek veya senet tutarının ayrı ayrı YTL para birimine dönüştürülerek ana hesap tutarına ulaşılması ile muavin hesaplara inilmeden sadece ana hesap tutarı toplamının YTL'na çevrilmesi durumunda fark ortaya çıkabilecektir. Ayrıca, daha sonraki tarihlerde işlem yapılması sırasında her bir çek veya senet tutarının YTL'na dönüştürülmesi gerektiğinden her bir çek veya senet tutarı YTL'na dönüştürülerek çek ve senet portföyü toplam tutarları bulunacaktır. Örnek: (Y) İşletmesinin 31/12/2004 tarihi itibariyle 101 Alınan Çekler ve 121 Alacak Senetleri hesapları aşağıdaki şekildedir:
(Y) İşletmesinin 01/01/2005 tarihi itibariyle 101 Alınan Çekler ve 121 Alacak Senetleri hesapları aşağıdaki gibi olacaktır:
2- Beyanname, Belge ve Bildirim Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler: 2.1- 2004 yılı vergilendirme dönemine ilişkin olmakla birlikte, 01/01/2005 tarihinden sonra verilecek KDV, Muhtasar, Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi gibi beyannameler ile belgelerin düzenlenmesinde YTL para birimi esas alınacak ve söz konusu beyannameler ve belgeler YTL üzerinden düzenlenecektir. 2.2- 2004 yılı harcamalarından kaynaklanan ücretlilerde vergi indirimi uygulamasında, vergi indirimine esas alınacak belgeler 2004 yılında yapılan harcamalara ait olacağından belgelerdeki para birimi TL olacaktır. 2004 yılında yapılan harcamalar karşılığında alınan belgelerdeki tutarlar ile azami indirim tutarının belirleneceği 2004 yılı vergi matrahı TL üzerinden belirtildiğinden, 20/01/2005 tarihine kadar verilecek Vergi İndirimine Ait Bildirimler TL üzerinden doldurulacaktır. Ancak, 01/01/2005 tarihinden itibaren ücretlerin YTL olarak ifade edilmesi ve mahsubunun aynı para birimiyle ifade edilen değerler oranında yapılabilecek olması nedeniyle, TL olarak hesaplanan vergi indirimi tutarı bildirimi alan işveren tarafından YTL'na çevrilerek Muhtasar Beyannamede mahsup konusu yapılacaktır. 2004 yılında işten ayrılan, emekli olan ve ölenlere ait bildirimler hakkında da aynı şekilde işlem yapılacaktır. 2.3- Ödeme kaydedici cihazların (yazar kasalar) YTL'na göre işlem yapmaları hakkında 60 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğde(5) ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. Sözkonusu Tebliğe göre ödeme kaydedici cihaz üretici veya ithalatçıları, Maliye Bakanlığına müracaat ederek gerekli izni aldıktan sonra, daha önce onaylananlar da dahil olmak üzere tüm ödeme kaydedici cihazlarını YTL ve YKr'u esas alacak tarzda düzenleyeceklerdir. Bu konudaki düzenleme işlemleri, en geç 31/03/2005 tarihine kadar tamamlanmış olacaktır. 01/01/2005 tarihinden (bu tarih dahil) sonra satılacak bütün ödeme kaydedici cihazlar, YTL ve YKr esasına göre işlem yapacak özellikte olacak ve bu özelliği taşımayan cihazların satışı yapılamayacaktır. Ödeme kaydedici cihazlarla ilgili işlemler söz konusu Tebliğde belirtilen şekilde yapılacaktır. Ayrıca, 5228 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle, 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle; mükelleflerin 31/07/2004 tarihinden itibaren kullanmak üzere satın aldıkları ödeme kaydedici cihazlar için % 100'e kadar amortisman oranını seçebilme imkanı getirilmiştir. III- 01/01/2005 TARİHİNDEN SONRA YAPILACAK İŞLEMLER 1-Muhasebe Kayıt Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler: 1.1-Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde yapılan açıklamalar doğrultusunda, 01/01/2005 tarihinden sonra hesaplar ve düzenlenecek mali tablolarda daha önce Türk Lirası (TL) olarak gösterilen tutarlar Yeni Türk Lirası (YTL) olarak gösterilecektir. Kanunun 1 inci maddesine göre Bakanlar Kurulu, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan yeni ibarelerini kaldırmaya ve uygulamaya ilişkin esasları belirlemeye yetkilidir. Bakanlar Kurulunun yeni ibaresini kaldırması halinde yeni ibaresi kullanılmadan hesaplarda gösterilen tutarlar Türk Lirası (TL) olarak gösterilecektir. 1.2-5083 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasında, tedavülde bulunan Türk Lirası banknotlar ile madeni paraların 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasında yeni çıkarılacak Yeni Türk Lirası banknotlar ve madeni paralarla birlikte tedavül edeceği belirtilmiştir. Buna göre, isteyen mükellefler her iki para birimini Kasa hesabında açılacak YTL ve TL alt hesaplarında izleyebileceklerdir. 1.3- 01/01/2005 tarihinden önce satılan ve faturası TL üzerinden düzenlenmiş malların bu tarihten sonra iade edilmesi halinde, faturadaki tutarlar YTL'na dönüştürülerek hesaplara alınacak ve düzenlenecek iade faturaları YTL para birimi üzerinden düzenlenerek muhasebe kaydı yapılacaktır. 1.4- 01/01/2005 tarihinden itibaren ödeme aşaması ve işlem sonuçlarında kullanılacak en küçük para birimi 1 Yeni Kuruş olacağı için hesaplanan vergiler de en az 1 YKr olacaktır. Hesaplanan verginin yarım YKr altında olması halinde bu vergi dikkate ve hesaplara alınmayacaktır. Ancak, hesaplanan vergi yarım YKr ve üzerinde ise 1 YKr'a tamamlanacaktır. Örneğin, 01/01/2005 tarihinden sonra bir banka şubesi tarafından 2 ABD doları satıldığını ve 1 ABD Doları satış kurunun da 1 ABD Doları=1,5000 YTL (BirYTLelliYKr) olduğunu varsayalım. Kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden hesaplanacak Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) 0.3 YKr (3 YTL X 0.001 = 0.003 YTL) olacaktır. Bu durumda, hesaplanan vergi yarım YKr'un altında olduğu için dikkate alınmayacaktır. Satış tutarının 5 YTL olması halinde ise hesaplanan vergi yarım YKr olacağı (5 YTL X 0.001= 0.005 YTL) ve yarım YKr'lar 1 YKr'a tamamlanacağı için hesaplanan vergi 1 YKr olacaktır. 1.5- Hesaplarda iz bedeli ile takip edilen kayıtlarda en küçük para birimi olan 1 YKr kullanılacaktır. 01/01/2005 tarihinden önceki kayıtlarda ekonomik ömrü dolan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin 1 TL olan iz bedelleri de 1 YKr'a dönüştürülecek ve hesaplara 0.01 YTL olarak kaydedilecektir. 1.6- Mali tablolarının karşılaştırmalı olarak (önceki dönem-cari dönem) düzenlenmesindeki amaç söz konusu tabloların kıyaslanarak analizinin yapılması olduğundan önceki döneme ait olan tablolarda kullanılan para birimi ile cari döneme ait para biriminin aynı olması gerekmektedir. Bu nedenle, 2004 mali yılı işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen ancak, 01/01/2005 tarihinden sonra verilmesi gereken Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannameleri ekinde yer alan mali tablolarında kullanılacak para birimi YTL olacaktır. 1.7- İşletmeler, YTL'na dönüşümü sonrası itibari kıymeti toplamı 1 YKr altında olan hisse senetlerini ve menkul kıymetlerini 1 YKr olarak izleyebileceklerdir. Bu durumun varlığı halinde bilanço dipnotlarında gerekli açıklamanın yapılacağı tabiidir. Bu işletmelerin, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca anonim şirket hisse senetlerinin itibari değerinin YTL'na dönüştürülmesinde ve ortaklık haklarının kullanımında ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi ve bu değerlerin yeni para birimine uygun hale getirilmesi amacıyla hazırlanan kanun tasarısını ve düzenlemeleri izlemesi gerekmektedir. 2-Beyanname, Belge ve Bildirim Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler: 2.1- Kanunun Geçici 1 inci maddesi birinci fıkrası hükmü gereği halen tedavülde bulunan Türk Lirası banknotlar ile madeni paralar 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasında yeni çıkarılacak Yeni Türk Lirası banknotlarla ve madeni paralarla birlikte tedavül edecektir. Belirtilen dönemde TL ile YTL para birimlerinin birlikte tedavülü fatura ve diğer belgelerde yer alacak miktarların YTL olarak düzenlenmesini etkilemeyecektir. Bu nedenle tüm mal ve hizmetler için düzenlenen fatura ve diğer belgeler YTL üzerinden düzenlenecek ve aynı şekilde muhasebe kayıtları da YTL para birimi üzerinden yapılacaktır. Ancak, en geç 31/03/2005 tarihine kadar ödeme kaydedici cihazlarını YTL ve YKr'u esas alacak tarzda düzenleyememiş olan işletmelerin verecekleri yazar kasa fişleri TL üzerinden düzenlenecektir. Bu fişlerdeki TL tutarlar YTL'na dönüştürülerek kayıtlara alınacaktır. İşletmelerin 2004 ve öncesi yıllara ilişkin olarak müşterilerine verdikleri dekont, hesap özeti gibi belgeler TL üzerinden düzenlenebilir. 2.2- Mal ve hizmet teslimlerine ilişkin olarak düzenlenecek fatura veya fatura yerine geçen belgelerde aynı orana tabi birden fazla mal veya hizmet bedeli gösterildiğinde Katma Değer Vergisi (KDV) aynı orana tabi mal ve hizmetlerin matrah toplamları dikkate alınarak hesaplanacaktır. Farklı orana tabi mal ve hizmetlerin aynı faturada gösterilmesi halinde KDV her bir oranın matrah toplamı dikkate alınarak hesaplanacaktır. Örnek :
Örnekte görüleceği üzere, %8 ve %18 KDV oranına tabi malların matrah toplamları dikkate alınarak hesaplanacak KDV 80,59 YTL olacaktır. 2.3- Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kapsamına giren mallar için düzenlenen fatura veya fatura yerine geçen belgelerde KDV uygulamasından farklı olarak her bir mal için ayrı ayrı ÖTV hesaplanması gerekmektedir. IV- YENİ TÜRK LİRASINA GEÇİŞ İŞLEMLERİNDE VERGİSEL UYGULAMALAR 1.1- Bu Tebliğin II. Bölümünün 1.2. fıkrasında belirtildiği şekilde, 01/01/2005 tarihi itibariyle YTL para birimine dönüştürülen bilançoda ortaya çıkan ve tek düzen hesap planında yer alan 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabında izlenecek olan olumlu farklar vergi matrahının hesabında gelir olarak dikkate alınacaktır. Bilançoda ortaya çıkan ve tek düzen hesap planında yer alan 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabında izlenecek olan olumsuz farklar ise vergi matrahının hesabında kanunen kabul edilen gider olarak dikkate alınacaktır. 1.2- Banka ve sigorta şirketleri 01/01/2005 tarihi itibariyle yapılan YTL para birimine dönüşüm nedeniyle ortaya çıkan olumlu farklar için ayrıca BSMV hesaplamayacaklardır. 1.3- 21 Seri no.lu Değerli Kağıtlar Kanunu Genel Tebliği(6) ile 210 Sayılı Kanuna ekli ve 3239 sayılı Kanun ile değişik değerli kağıtlar tablosunda yer alan değerli kağıtların bedelleri 01.01.2004 tarihinden geçerli olmak üzere yeniden belirlenerek, her bir çek yaprağının değerli kağıt bedeli 1.500.000.-TL olarak açıklanmıştır. Çek karnelerinin değişimi yasal açıdan zorunlu olmamakla birlikte, YTL'na geçişin teşvik edilmesi ve kullanım sırasında olabilecek muhtemel karışıklıkların önlemesi amacıyla banka müşterilerinin ellerindeki mevcut TL ibareli çek karnelerini, mevcut çek karnelerinin tam olarak iade edilmesi şartıyla, 01/01/2005 tarihinden itibaren aynı sayıda YTL ibareli çek karneleri ile değiştirmek istemeleri halinde değişim işlemi değerli kağıt bedeli tahsil edilmeden yapılacaktır. 1.4- Bilindiği üzere, 2 Seri no.lu Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğinde(7) bankacılık ve mali hizmetlerle ilgili işlemlerde vergi kimlik numarasının tespiti ve kullanımı ile ilgili usul ve esaslar açıklanmıştır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, bankalar ve özel finans kurumlarının TL banknot ve madeni paraları yeni çıkarılacak YTL banknot ve madeni paralarla değiştirme işlemini yaparken bu işlemlere muhatap veya taraf olan gerçek ve/veya tüzel kişilerin vergi kimlik numarasını tespit etmeleri ve bu işlemlere ilişkin belge, hesap ve kayıtlarında vergi kimlik numaralarına yer vermeleri zorunlu değildir. (1)10/01/1961 tarih ve 10703 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (2) 31/01/2004 tarih ve 25363 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (3) 31/07/2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (4) 08/03/1995 tarih ve 22221 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (5) 15/05/2004 tarih ve 25463 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (6) 23/12/2003 tarih ve mükerrer 25324 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (7) 19/06/2001 tarih ve mükerrer 24437 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. |
| I. YENİ TÜRK LİRASI İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER VE ESASLAR 1-Yasal Düzenleme Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun(1) 175 ve mükerrer 257 nci maddelerinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bu Tebliğ ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esasları, 01/01/1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak üzere, 26/12/1992 tarihli ve 21447 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Diğer taraftan, 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanunun(2) -1 inci maddesinde Türkiye Cumhuriyeti Devletinin para biriminin Yeni Türk Lirası (YTL), alt biriminin Yeni Kuruş (YKr) olacağı ve bir Yeni Türk Lirasının yüz Yeni Kuruşa eşit olduğu, -5083 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunun(3) 59 uncu maddesinin 13 üncü fıkrası ile değiştirilen 2 nci maddesinde Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüştürülürken bir milyon Türk Lirası (1.000.000 TL) eşittir bir Yeni Türk Lirası değişim oranının esas alınacağı, Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüşüm işlemlerinin ve Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruş ve üzerindeki değerlerin bir Yeni Kuruşa tamamlanacağı ve yarım Yeni Kuruşun altındaki değerlerin dikkate alınmayacağı, -3 üncü maddesinde kanunlarda ve diğer mevzuatta, işlemlerde, yargı kararlarında, hukuki muamelelerde, kıymetli evrak ve hukuki sonuç doğuran diğer belgeler ile ödeme ve değişim araçlarında Türk Lirasına veya liraya yapılan atıfların 2 nci maddede belirtilen değişim oranında Yeni Türk Lirasına yapılmış sayılacağı, - Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasında halen tedavülde bulunan Türk Lirası banknotlar ile madeni paraların 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasında Yeni Türk Lirası banknotlarla ve yeni çıkarılacak madeni paralarla birlikte tedavül edeceği, üçüncü fıkrasında ise bu Kanunun uygulanmasında karşılaşılan tereddütleri gidermeye ve gerekli düzenlemeleri yapmaya Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan; görev alanına giren konularda düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yetkili olduğu, - Geçici 3 üncü maddesinde 01/01/ 2005-31/12/2005 tarihleri arasında da bütün mal ve hizmet bedellerinin 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun(4) 12 nci maddesi çerçevesinde düzenlenecek etiket ve tarife listelerinde Türk Lirası ve Yeni Türk Lirası üzerinden ayrı ayrı gösterilmesinin zorunlu olduğu, - 6 ncı maddesinde Kanunun 4 üncü maddesi ile geçici 1 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarının yayımı, diğer hükümlerinin ise 01/01/2005 tarihinde yürürlüğe gireceği, hükümleri bulunmaktadır. Buna göre, 5083 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde Yeni Türk Lirası kullanımında özel kesim muhasebe sistemine ilişkin olarak işletmeler tarafından uyulacak esaslar konusunda aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür. 2-Yeni Türk Lirası Kullanımında Özel Kesim Muhasebe Sisteminde Uyulacak Esaslar 2.1- Kanunun 1 inci maddesinin yürürlük tarihinin 01/01/2005 olması nedeniyle, 31/12/2004 tarihi sonuna kadar düzenlenecek tüm belgeler (fatura, sevk irsaliyesi, vb) Türk Lirası üzerinden düzenlenecek ve dönem sonu işlemleri dahil tüm muhasebe kayıtları Türk Lirası üzerinden yapılacaktır. Mali tablolar Türk Lirası üzerinden düzenlenecektir. Bu belgeler ve muhasebe kayıtları 01/01/2005 tarihinden sonra da aynen oldukları gibi muhafaza edilecektir. 2.2- 31/12/2004 tarihli bilanço tutarları Kanunda belirtilen değişim oranı esas alınarak 01/01/2005 tarihi itibariyle Yeni Türk Lirasına dönüştürülecek ve dönüştürülen bu tutarlar açılış kayıtları olarak muhasebeleştirilecektir. Dönüşüm işlemlerinde kullanılmak üzere hazırlanan örnek Excell programı ve dönüşüm tablosu bu Tebliğin ekinde (Ek:1 ve Ek:2) yer almaktadır. 2.3- 01/01/2005 tarihinden itibaren düzenlenecek tüm belgeler ve yapılacak muhasebe kayıtları sadece Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden olacaktır. En küçük para birimi 1 YKr olduğu ve YTL cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım YKr ve üzerindeki değerler 1 YKr'a tamamlanacağı için en küçük muhasebe ve fatura değeri 1 YKr olacaktır. 2005 yılı boyunca Türk Lirası ve Yeni Türk Lirasının birlikte kabul edilmesi ve 2005 takvim yılında bütün mal ve hizmet bedellerinin etiket ve tarife listelerinin Türk Lirası ve Yeni Türk Lirası para birimleri üzerinden ayrı ayrı gösterilmesi belge düzenleme ve muhasebe kayıtlarında YTL'nın esas alınmasını etkilemeyecektir. Önceki dönemlere ilişkin olmakla birlikte 01/01/2005 tarihinden sonra düzenlenecek faturalar, verilecek beyannameler ve bildirimlerin de Yeni Türk Lirasına dönüştürülmesi ve Yeni Türk Lirası üzerinden düzenlenmesi ve hesaplara kaydedilmesi gerekmektedir. Ancak, ücretlilere yapılacak vergi indiriminde kullanılan Vergi İndirimine Ait Bildirimler hakkında II. Bölümün 2.2. fıkrasında belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır. 2.4- Maliye Bakanlığınca özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler de 01/01/2005 tarihinde normal vergilendirme dönemine sahip diğer mükellefler gibi işlem yapacaklardır. Ancak, bu mükellefler 31/12/2004 tarihi itibariyle geçici mizan çıkartacaklar, mizanda yer alan hesapları diğer mükelleflerin tabi oldukları esas ve usuller çerçevesinde YTL para birimine dönüştürecekler ve bu tutarları 01/01/2005 tarihli açılış maddesi olarak muhasebeleştireceklerdir. Diğer mükellefler için tespit edilmiş muhasebe kayıt, saklama, belge ve bildirim düzeni bu mükellefler için de geçerlidir. 2.5- Bilanço esası dışında işletme hesabı esasına göre defter tutan diğer mükellefler de 01/01/2005 tarihinden itibaren YTL para birimine göre defter tutacaklardır. Bu mükellefler 2005 yılına devreden dönem sonu mal tutarları toplamı ve amortismana tabi iktisadi kıymetler gibi kayıtlarını YTL'na dönüştürerek kaydedecekler ve durumlarını ilgilendiren hususlarda bu Tebliğde belirtilen düzenlemelere uyacaklardır. II. 31/12/2004 TARİHİ SONU İTİBARİYLE YAPILACAK İŞLEMLER 1-Muhasebe Kayıt Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler 1.1- İşletmeler 31/12/2004 tarihli bilanço hesaplarında yer alan TL değerleri 01/01/2005 tarihinde ilk işlem olarak YTL para birimine dönüştüreceklerdir. Hesaplardaki toplam TL tutarların YTL'na dönüşümünde bulunacak tutar ile alt hesapların daha sonra ayrı ayrı dönüşümü halinde bulunacak tutarlar toplamı tamamlamalar (yuvarlamalar) nedeniyle eşit olmayabilecektir. Bu nedenle, işletmeler tek düzen hesap planına uygun bir şekilde defter-i kebir hesaplarında yer alan TL tutarların YTL'na dönüşümü işlemlerine yardımcı hesapların varsa alt hesaplarının, diğer bir ifadeyle hesap planlarının en son kırılımdaki hesaplarının tek tek Yeni Türk Lirasına çevrilmesi suretiyle bulunan ana hesap toplam tutarının muhasebe kaydını yapacaklardır. 31/12/2004 tarihli bilanço tutarlarının bu şekilde YTL'na dönüştürülmüş tutarları 01/01/2005 tarihli bilançonun açılış kayıtları olacaktır. Dönüşüm işleminin alt hesaplardan başlanarak ana hesaba ulaşılması suretiyle yapılması nedeniyle ortaya çıkabilecek farklar II. Bölümün 1.2. fıkrasında açıklandığı şekilde kaydedilecektir. Örnek: (X) İşletmesinin 31/12/2004 tarihli 120 Alıcılar Hesabının kapanış ve 01/01/2005 tarihli açılış maddesi aşağıda belirtildiği şekilde olacaktır: 31/12/2004 tarihi itibariyle 120 Alıcılar hesabı
01/01/2005 tarihli 120 Alıcılar hesabı
1.2- 01/01/2005 tarihi itibariyle yapılan YTL dönüşümü sonucu bilançoda ortaya çıkabilecek olumlu farklar tek düzen hesap planında yer alan 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabına, olumsuz farklar ise 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabında izlenerek hesaplarda denklik sağlanacaktır. 1.3- Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin (ATİK) TL birimindeki değerleri YTL'na dönüştürülürken her bir iktisadi kıymet için ayrı ayrı dönüşüm işlemi yapılacaktır. Aynı şekilde bu iktisadi kıymetlerin birikmiş amortismanları da ayrı ayrı YTL'na dönüştürülecektir. Örnek: (Y) İşletmesinin 31/12/2004 tarihi itibariyle 255 Demirbaşlar ve 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı aşağıdaki gibidir.
(Y) İşletmesinin 01/01/2005 tarihi itibariyle 255 Demirbaşlar ve 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı aşağıdaki gibi olacaktır.
1.4- Çek ve senet portföylerinde bulunan değerlerin YTL'na dönüştürülmesi işlemlerinde de yukarıdaki 3 üncü maddede belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır. Her bir çek veya senet tutarının ayrı ayrı YTL para birimine dönüştürülerek ana hesap tutarına ulaşılması ile muavin hesaplara inilmeden sadece ana hesap tutarı toplamının YTL'na çevrilmesi durumunda fark ortaya çıkabilecektir. Ayrıca, daha sonraki tarihlerde işlem yapılması sırasında her bir çek veya senet tutarının YTL'na dönüştürülmesi gerektiğinden her bir çek veya senet tutarı YTL'na dönüştürülerek çek ve senet portföyü toplam tutarları bulunacaktır. Örnek: (Y) İşletmesinin 31/12/2004 tarihi itibariyle 101 Alınan Çekler ve 121 Alacak Senetleri hesapları aşağıdaki şekildedir:
(Y) İşletmesinin 01/01/2005 tarihi itibariyle 101 Alınan Çekler ve 121 Alacak Senetleri hesapları aşağıdaki gibi olacaktır:
2- Beyanname, Belge ve Bildirim Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler: 2.1- 2004 yılı vergilendirme dönemine ilişkin olmakla birlikte, 01/01/2005 tarihinden sonra verilecek KDV, Muhtasar, Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi gibi beyannameler ile belgelerin düzenlenmesinde YTL para birimi esas alınacak ve söz konusu beyannameler ve belgeler YTL üzerinden düzenlenecektir. 2.2- 2004 yılı harcamalarından kaynaklanan ücretlilerde vergi indirimi uygulamasında, vergi indirimine esas alınacak belgeler 2004 yılında yapılan harcamalara ait olacağından belgelerdeki para birimi TL olacaktır. 2004 yılında yapılan harcamalar karşılığında alınan belgelerdeki tutarlar ile azami indirim tutarının belirleneceği 2004 yılı vergi matrahı TL üzerinden belirtildiğinden, 20/01/2005 tarihine kadar verilecek Vergi İndirimine Ait Bildirimler TL üzerinden doldurulacaktır. Ancak, 01/01/2005 tarihinden itibaren ücretlerin YTL olarak ifade edilmesi ve mahsubunun aynı para birimiyle ifade edilen değerler oranında yapılabilecek olması nedeniyle, TL olarak hesaplanan vergi indirimi tutarı bildirimi alan işveren tarafından YTL'na çevrilerek Muhtasar Beyannamede mahsup konusu yapılacaktır. 2004 yılında işten ayrılan, emekli olan ve ölenlere ait bildirimler hakkında da aynı şekilde işlem yapılacaktır. 2.3- Ödeme kaydedici cihazların (yazar kasalar) YTL'na göre işlem yapmaları hakkında 60 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğde(5) ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. Sözkonusu Tebliğe göre ödeme kaydedici cihaz üretici veya ithalatçıları, Maliye Bakanlığına müracaat ederek gerekli izni aldıktan sonra, daha önce onaylananlar da dahil olmak üzere tüm ödeme kaydedici cihazlarını YTL ve YKr'u esas alacak tarzda düzenleyeceklerdir. Bu konudaki düzenleme işlemleri, en geç 31/03/2005 tarihine kadar tamamlanmış olacaktır. 01/01/2005 tarihinden (bu tarih dahil) sonra satılacak bütün ödeme kaydedici cihazlar, YTL ve YKr esasına göre işlem yapacak özellikte olacak ve bu özelliği taşımayan cihazların satışı yapılamayacaktır. Ödeme kaydedici cihazlarla ilgili işlemler söz konusu Tebliğde belirtilen şekilde yapılacaktır. Ayrıca, 5228 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle, 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle; mükelleflerin 31/07/2004 tarihinden itibaren kullanmak üzere satın aldıkları ödeme kaydedici cihazlar için % 100'e kadar amortisman oranını seçebilme imkanı getirilmiştir. III- 01/01/2005 TARİHİNDEN SONRA YAPILACAK İŞLEMLER 1-Muhasebe Kayıt Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler: 1.1-Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde yapılan açıklamalar doğrultusunda, 01/01/2005 tarihinden sonra hesaplar ve düzenlenecek mali tablolarda daha önce Türk Lirası (TL) olarak gösterilen tutarlar Yeni Türk Lirası (YTL) olarak gösterilecektir. Kanunun 1 inci maddesine göre Bakanlar Kurulu, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan yeni ibarelerini kaldırmaya ve uygulamaya ilişkin esasları belirlemeye yetkilidir. Bakanlar Kurulunun yeni ibaresini kaldırması halinde yeni ibaresi kullanılmadan hesaplarda gösterilen tutarlar Türk Lirası (TL) olarak gösterilecektir. 1.2-5083 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasında, tedavülde bulunan Türk Lirası banknotlar ile madeni paraların 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasında yeni çıkarılacak Yeni Türk Lirası banknotlar ve madeni paralarla birlikte tedavül edeceği belirtilmiştir. Buna göre, isteyen mükellefler her iki para birimini Kasa hesabında açılacak YTL ve TL alt hesaplarında izleyebileceklerdir. 1.3- 01/01/2005 tarihinden önce satılan ve faturası TL üzerinden düzenlenmiş malların bu tarihten sonra iade edilmesi halinde, faturadaki tutarlar YTL'na dönüştürülerek hesaplara alınacak ve düzenlenecek iade faturaları YTL para birimi üzerinden düzenlenerek muhasebe kaydı yapılacaktır. 1.4- 01/01/2005 tarihinden itibaren ödeme aşaması ve işlem sonuçlarında kullanılacak en küçük para birimi 1 Yeni Kuruş olacağı için hesaplanan vergiler de en az 1 YKr olacaktır. Hesaplanan verginin yarım YKr altında olması halinde bu vergi dikkate ve hesaplara alınmayacaktır. Ancak, hesaplanan vergi yarım YKr ve üzerinde ise 1 YKr'a tamamlanacaktır. Örneğin, 01/01/2005 tarihinden sonra bir banka şubesi tarafından 2 ABD doları satıldığını ve 1 ABD Doları satış kurunun da 1 ABD Doları=1,5000 YTL (BirYTLelliYKr) olduğunu varsayalım. Kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden hesaplanacak Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) 0.3 YKr (3 YTL X 0.001 = 0.003 YTL) olacaktır. Bu durumda, hesaplanan vergi yarım YKr'un altında olduğu için dikkate alınmayacaktır. Satış tutarının 5 YTL olması halinde ise hesaplanan vergi yarım YKr olacağı (5 YTL X 0.001= 0.005 YTL) ve yarım YKr'lar 1 YKr'a tamamlanacağı için hesaplanan vergi 1 YKr olacaktır. 1.5- Hesaplarda iz bedeli ile takip edilen kayıtlarda en küçük para birimi olan 1 YKr kullanılacaktır. 01/01/2005 tarihinden önceki kayıtlarda ekonomik ömrü dolan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin 1 TL olan iz bedelleri de 1 YKr'a dönüştürülecek ve hesaplara 0.01 YTL olarak kaydedilecektir. 1.6- Mali tablolarının karşılaştırmalı olarak (önceki dönem-cari dönem) düzenlenmesindeki amaç söz konusu tabloların kıyaslanarak analizinin yapılması olduğundan önceki döneme ait olan tablolarda kullanılan para birimi ile cari döneme ait para biriminin aynı olması gerekmektedir. Bu nedenle, 2004 mali yılı işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen ancak, 01/01/2005 tarihinden sonra verilmesi gereken Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannameleri ekinde yer alan mali tablolarında kullanılacak para birimi YTL olacaktır. 1.7- İşletmeler, YTL'na dönüşümü sonrası itibari kıymeti toplamı 1 YKr altında olan hisse senetlerini ve menkul kıymetlerini 1 YKr olarak izleyebileceklerdir. Bu durumun varlığı halinde bilanço dipnotlarında gerekli açıklamanın yapılacağı tabiidir. Bu işletmelerin, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca anonim şirket hisse senetlerinin itibari değerinin YTL'na dönüştürülmesinde ve ortaklık haklarının kullanımında ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi ve bu değerlerin yeni para birimine uygun hale getirilmesi amacıyla hazırlanan kanun tasarısını ve düzenlemeleri izlemesi gerekmektedir. 2-Beyanname, Belge ve Bildirim Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler: 2.1- Kanunun Geçici 1 inci maddesi birinci fıkrası hükmü gereği halen tedavülde bulunan Türk Lirası banknotlar ile madeni paralar 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasında yeni çıkarılacak Yeni Türk Lirası banknotlarla ve madeni paralarla birlikte tedavül edecektir. Belirtilen dönemde TL ile YTL para birimlerinin birlikte tedavülü fatura ve diğer belgelerde yer alacak miktarların YTL olarak düzenlenmesini etkilemeyecektir. Bu nedenle tüm mal ve hizmetler için düzenlenen fatura ve diğer belgeler YTL üzerinden düzenlenecek ve aynı şekilde muhasebe kayıtları da YTL para birimi üzerinden yapılacaktır. Ancak, en geç 31/03/2005 tarihine kadar ödeme kaydedici cihazlarını YTL ve YKr'u esas alacak tarzda düzenleyememiş olan işletmelerin verecekleri yazar kasa fişleri TL üzerinden düzenlenecektir. Bu fişlerdeki TL tutarlar YTL'na dönüştürülerek kayıtlara alınacaktır. İşletmelerin 2004 ve öncesi yıllara ilişkin olarak müşterilerine verdikleri dekont, hesap özeti gibi belgeler TL üzerinden düzenlenebilir. 2.2- Mal ve hizmet teslimlerine ilişkin olarak düzenlenecek fatura veya fatura yerine geçen belgelerde aynı orana tabi birden fazla mal veya hizmet bedeli gösterildiğinde Katma Değer Vergisi (KDV) aynı orana tabi mal ve hizmetlerin matrah toplamları dikkate alınarak hesaplanacaktır. Farklı orana tabi mal ve hizmetlerin aynı faturada gösterilmesi halinde KDV her bir oranın matrah toplamı dikkate alınarak hesaplanacaktır. Örnek :
Örnekte görüleceği üzere, %8 ve %18 KDV oranına tabi malların matrah toplamları dikkate alınarak hesaplanacak KDV 80,59 YTL olacaktır. 2.3- Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kapsamına giren mallar için düzenlenen fatura veya fatura yerine geçen belgelerde KDV uygulamasından farklı olarak her bir mal için ayrı ayrı ÖTV hesaplanması gerekmektedir. IV- YENİ TÜRK LİRASINA GEÇİŞ İŞLEMLERİNDE VERGİSEL UYGULAMALAR 1.1- Bu Tebliğin II. Bölümünün 1.2. fıkrasında belirtildiği şekilde, 01/01/2005 tarihi itibariyle YTL para birimine dönüştürülen bilançoda ortaya çıkan ve tek düzen hesap planında yer alan 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabında izlenecek olan olumlu farklar vergi matrahının hesabında gelir olarak dikkate alınacaktır. Bilançoda ortaya çıkan ve tek düzen hesap planında yer alan 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabında izlenecek olan olumsuz farklar ise vergi matrahının hesabında kanunen kabul edilen gider olarak dikkate alınacaktır. 1.2- Banka ve sigorta şirketleri 01/01/2005 tarihi itibariyle yapılan YTL para birimine dönüşüm nedeniyle ortaya çıkan olumlu farklar için ayrıca BSMV hesaplamayacaklardır. 1.3- 21 Seri no.lu Değerli Kağıtlar Kanunu Genel Tebliği(6) ile 210 Sayılı Kanuna ekli ve 3239 sayılı Kanun ile değişik değerli kağıtlar tablosunda yer alan değerli kağıtların bedelleri 01.01.2004 tarihinden geçerli olmak üzere yeniden belirlenerek, her bir çek yaprağının değerli kağıt bedeli 1.500.000.-TL olarak açıklanmıştır. Çek karnelerinin değişimi yasal açıdan zorunlu olmamakla birlikte, YTL'na geçişin teşvik edilmesi ve kullanım sırasında olabilecek muhtemel karışıklıkların önlemesi amacıyla banka müşterilerinin ellerindeki mevcut TL ibareli çek karnelerini, mevcut çek karnelerinin tam olarak iade edilmesi şartıyla, 01/01/2005 tarihinden itibaren aynı sayıda YTL ibareli çek karneleri ile değiştirmek istemeleri halinde değişim işlemi değerli kağıt bedeli tahsil edilmeden yapılacaktır. 1.4- Bilindiği üzere, 2 Seri no.lu Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğinde(7) bankacılık ve mali hizmetlerle ilgili işlemlerde vergi kimlik numarasının tespiti ve kullanımı ile ilgili usul ve esaslar açıklanmıştır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, bankalar ve özel finans kurumlarının TL banknot ve madeni paraları yeni çıkarılacak YTL banknot ve madeni paralarla değiştirme işlemini yaparken bu işlemlere muhatap veya taraf olan gerçek ve/veya tüzel kişilerin vergi kimlik numarasını tespit etmeleri ve bu işlemlere ilişkin belge, hesap ve kayıtlarında vergi kimlik numaralarına yer vermeleri zorunlu değildir. (1)10/01/1961 tarih ve 10703 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (2) 31/01/2004 tarih ve 25363 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (3) 31/07/2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (4) 08/03/1995 tarih ve 22221 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (5) 15/05/2004 tarih ve 25463 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (6) 23/12/2003 tarih ve mükerrer 25324 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (7) 19/06/2001 tarih ve mükerrer 24437 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. |
| I. YENİ TÜRK LİRASI İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER VE ESASLAR 1-Yasal Düzenleme Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun(1) 175 ve mükerrer 257 nci maddelerinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bu Tebliğ ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esasları, 01/01/1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak üzere, 26/12/1992 tarihli ve 21447 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Diğer taraftan, 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanunun(2) -1 inci maddesinde Türkiye Cumhuriyeti Devletinin para biriminin Yeni Türk Lirası (YTL), alt biriminin Yeni Kuruş (YKr) olacağı ve bir Yeni Türk Lirasının yüz Yeni Kuruşa eşit olduğu, -5083 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunun(3) 59 uncu maddesinin 13 üncü fıkrası ile değiştirilen 2 nci maddesinde Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüştürülürken bir milyon Türk Lirası (1.000.000 TL) eşittir bir Yeni Türk Lirası değişim oranının esas alınacağı, Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüşüm işlemlerinin ve Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruş ve üzerindeki değerlerin bir Yeni Kuruşa tamamlanacağı ve yarım Yeni Kuruşun altındaki değerlerin dikkate alınmayacağı, -3 üncü maddesinde kanunlarda ve diğer mevzuatta, işlemlerde, yargı kararlarında, hukuki muamelelerde, kıymetli evrak ve hukuki sonuç doğuran diğer belgeler ile ödeme ve değişim araçlarında Türk Lirasına veya liraya yapılan atıfların 2 nci maddede belirtilen değişim oranında Yeni Türk Lirasına yapılmış sayılacağı, - Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasında halen tedavülde bulunan Türk Lirası banknotlar ile madeni paraların 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasında Yeni Türk Lirası banknotlarla ve yeni çıkarılacak madeni paralarla birlikte tedavül edeceği, üçüncü fıkrasında ise bu Kanunun uygulanmasında karşılaşılan tereddütleri gidermeye ve gerekli düzenlemeleri yapmaya Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan; görev alanına giren konularda düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yetkili olduğu, - Geçici 3 üncü maddesinde 01/01/ 2005-31/12/2005 tarihleri arasında da bütün mal ve hizmet bedellerinin 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun(4) 12 nci maddesi çerçevesinde düzenlenecek etiket ve tarife listelerinde Türk Lirası ve Yeni Türk Lirası üzerinden ayrı ayrı gösterilmesinin zorunlu olduğu, - 6 ncı maddesinde Kanunun 4 üncü maddesi ile geçici 1 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarının yayımı, diğer hükümlerinin ise 01/01/2005 tarihinde yürürlüğe gireceği, hükümleri bulunmaktadır. Buna göre, 5083 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde Yeni Türk Lirası kullanımında özel kesim muhasebe sistemine ilişkin olarak işletmeler tarafından uyulacak esaslar konusunda aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür. 2-Yeni Türk Lirası Kullanımında Özel Kesim Muhasebe Sisteminde Uyulacak Esaslar 2.1- Kanunun 1 inci maddesinin yürürlük tarihinin 01/01/2005 olması nedeniyle, 31/12/2004 tarihi sonuna kadar düzenlenecek tüm belgeler (fatura, sevk irsaliyesi, vb) Türk Lirası üzerinden düzenlenecek ve dönem sonu işlemleri dahil tüm muhasebe kayıtları Türk Lirası üzerinden yapılacaktır. Mali tablolar Türk Lirası üzerinden düzenlenecektir. Bu belgeler ve muhasebe kayıtları 01/01/2005 tarihinden sonra da aynen oldukları gibi muhafaza edilecektir. 2.2- 31/12/2004 tarihli bilanço tutarları Kanunda belirtilen değişim oranı esas alınarak 01/01/2005 tarihi itibariyle Yeni Türk Lirasına dönüştürülecek ve dönüştürülen bu tutarlar açılış kayıtları olarak muhasebeleştirilecektir. Dönüşüm işlemlerinde kullanılmak üzere hazırlanan örnek Excell programı ve dönüşüm tablosu bu Tebliğin ekinde (Ek:1 ve Ek:2) yer almaktadır. 2.3- 01/01/2005 tarihinden itibaren düzenlenecek tüm belgeler ve yapılacak muhasebe kayıtları sadece Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş üzerinden olacaktır. En küçük para birimi 1 YKr olduğu ve YTL cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım YKr ve üzerindeki değerler 1 YKr'a tamamlanacağı için en küçük muhasebe ve fatura değeri 1 YKr olacaktır. 2005 yılı boyunca Türk Lirası ve Yeni Türk Lirasının birlikte kabul edilmesi ve 2005 takvim yılında bütün mal ve hizmet bedellerinin etiket ve tarife listelerinin Türk Lirası ve Yeni Türk Lirası para birimleri üzerinden ayrı ayrı gösterilmesi belge düzenleme ve muhasebe kayıtlarında YTL'nın esas alınmasını etkilemeyecektir. Önceki dönemlere ilişkin olmakla birlikte 01/01/2005 tarihinden sonra düzenlenecek faturalar, verilecek beyannameler ve bildirimlerin de Yeni Türk Lirasına dönüştürülmesi ve Yeni Türk Lirası üzerinden düzenlenmesi ve hesaplara kaydedilmesi gerekmektedir. Ancak, ücretlilere yapılacak vergi indiriminde kullanılan Vergi İndirimine Ait Bildirimler hakkında II. Bölümün 2.2. fıkrasında belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır. 2.4- Maliye Bakanlığınca özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler de 01/01/2005 tarihinde normal vergilendirme dönemine sahip diğer mükellefler gibi işlem yapacaklardır. Ancak, bu mükellefler 31/12/2004 tarihi itibariyle geçici mizan çıkartacaklar, mizanda yer alan hesapları diğer mükelleflerin tabi oldukları esas ve usuller çerçevesinde YTL para birimine dönüştürecekler ve bu tutarları 01/01/2005 tarihli açılış maddesi olarak muhasebeleştireceklerdir. Diğer mükellefler için tespit edilmiş muhasebe kayıt, saklama, belge ve bildirim düzeni bu mükellefler için de geçerlidir. 2.5- Bilanço esası dışında işletme hesabı esasına göre defter tutan diğer mükellefler de 01/01/2005 tarihinden itibaren YTL para birimine göre defter tutacaklardır. Bu mükellefler 2005 yılına devreden dönem sonu mal tutarları toplamı ve amortismana tabi iktisadi kıymetler gibi kayıtlarını YTL'na dönüştürerek kaydedecekler ve durumlarını ilgilendiren hususlarda bu Tebliğde belirtilen düzenlemelere uyacaklardır. II. 31/12/2004 TARİHİ SONU İTİBARİYLE YAPILACAK İŞLEMLER 1-Muhasebe Kayıt Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler 1.1- İşletmeler 31/12/2004 tarihli bilanço hesaplarında yer alan TL değerleri 01/01/2005 tarihinde ilk işlem olarak YTL para birimine dönüştüreceklerdir. Hesaplardaki toplam TL tutarların YTL'na dönüşümünde bulunacak tutar ile alt hesapların daha sonra ayrı ayrı dönüşümü halinde bulunacak tutarlar toplamı tamamlamalar (yuvarlamalar) nedeniyle eşit olmayabilecektir. Bu nedenle, işletmeler tek düzen hesap planına uygun bir şekilde defter-i kebir hesaplarında yer alan TL tutarların YTL'na dönüşümü işlemlerine yardımcı hesapların varsa alt hesaplarının, diğer bir ifadeyle hesap planlarının en son kırılımdaki hesaplarının tek tek Yeni Türk Lirasına çevrilmesi suretiyle bulunan ana hesap toplam tutarının muhasebe kaydını yapacaklardır. 31/12/2004 tarihli bilanço tutarlarının bu şekilde YTL'na dönüştürülmüş tutarları 01/01/2005 tarihli bilançonun açılış kayıtları olacaktır. Dönüşüm işleminin alt hesaplardan başlanarak ana hesaba ulaşılması suretiyle yapılması nedeniyle ortaya çıkabilecek farklar II. Bölümün 1.2. fıkrasında açıklandığı şekilde kaydedilecektir. Örnek: (X) İşletmesinin 31/12/2004 tarihli 120 Alıcılar Hesabının kapanış ve 01/01/2005 tarihli açılış maddesi aşağıda belirtildiği şekilde olacaktır: 31/12/2004 tarihi itibariyle 120 Alıcılar hesabı
01/01/2005 tarihli 120 Alıcılar hesabı
1.2- 01/01/2005 tarihi itibariyle yapılan YTL dönüşümü sonucu bilançoda ortaya çıkabilecek olumlu farklar tek düzen hesap planında yer alan 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabına, olumsuz farklar ise 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabında izlenerek hesaplarda denklik sağlanacaktır. 1.3- Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin (ATİK) TL birimindeki değerleri YTL'na dönüştürülürken her bir iktisadi kıymet için ayrı ayrı dönüşüm işlemi yapılacaktır. Aynı şekilde bu iktisadi kıymetlerin birikmiş amortismanları da ayrı ayrı YTL'na dönüştürülecektir. Örnek: (Y) İşletmesinin 31/12/2004 tarihi itibariyle 255 Demirbaşlar ve 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı aşağıdaki gibidir.
(Y) İşletmesinin 01/01/2005 tarihi itibariyle 255 Demirbaşlar ve 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı aşağıdaki gibi olacaktır.
1.4- Çek ve senet portföylerinde bulunan değerlerin YTL'na dönüştürülmesi işlemlerinde de yukarıdaki 3 üncü maddede belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır. Her bir çek veya senet tutarının ayrı ayrı YTL para birimine dönüştürülerek ana hesap tutarına ulaşılması ile muavin hesaplara inilmeden sadece ana hesap tutarı toplamının YTL'na çevrilmesi durumunda fark ortaya çıkabilecektir. Ayrıca, daha sonraki tarihlerde işlem yapılması sırasında her bir çek veya senet tutarının YTL'na dönüştürülmesi gerektiğinden her bir çek veya senet tutarı YTL'na dönüştürülerek çek ve senet portföyü toplam tutarları bulunacaktır. Örnek: (Y) İşletmesinin 31/12/2004 tarihi itibariyle 101 Alınan Çekler ve 121 Alacak Senetleri hesapları aşağıdaki şekildedir:
(Y) İşletmesinin 01/01/2005 tarihi itibariyle 101 Alınan Çekler ve 121 Alacak Senetleri hesapları aşağıdaki gibi olacaktır:
2- Beyanname, Belge ve Bildirim Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler: 2.1- 2004 yılı vergilendirme dönemine ilişkin olmakla birlikte, 01/01/2005 tarihinden sonra verilecek KDV, Muhtasar, Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi gibi beyannameler ile belgelerin düzenlenmesinde YTL para birimi esas alınacak ve söz konusu beyannameler ve belgeler YTL üzerinden düzenlenecektir. 2.2- 2004 yılı harcamalarından kaynaklanan ücretlilerde vergi indirimi uygulamasında, vergi indirimine esas alınacak belgeler 2004 yılında yapılan harcamalara ait olacağından belgelerdeki para birimi TL olacaktır. 2004 yılında yapılan harcamalar karşılığında alınan belgelerdeki tutarlar ile azami indirim tutarının belirleneceği 2004 yılı vergi matrahı TL üzerinden belirtildiğinden, 20/01/2005 tarihine kadar verilecek Vergi İndirimine Ait Bildirimler TL üzerinden doldurulacaktır. Ancak, 01/01/2005 tarihinden itibaren ücretlerin YTL olarak ifade edilmesi ve mahsubunun aynı para birimiyle ifade edilen değerler oranında yapılabilecek olması nedeniyle, TL olarak hesaplanan vergi indirimi tutarı bildirimi alan işveren tarafından YTL'na çevrilerek Muhtasar Beyannamede mahsup konusu yapılacaktır. 2004 yılında işten ayrılan, emekli olan ve ölenlere ait bildirimler hakkında da aynı şekilde işlem yapılacaktır. 2.3- Ödeme kaydedici cihazların (yazar kasalar) YTL'na göre işlem yapmaları hakkında 60 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğde(5) ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. Sözkonusu Tebliğe göre ödeme kaydedici cihaz üretici veya ithalatçıları, Maliye Bakanlığına müracaat ederek gerekli izni aldıktan sonra, daha önce onaylananlar da dahil olmak üzere tüm ödeme kaydedici cihazlarını YTL ve YKr'u esas alacak tarzda düzenleyeceklerdir. Bu konudaki düzenleme işlemleri, en geç 31/03/2005 tarihine kadar tamamlanmış olacaktır. 01/01/2005 tarihinden (bu tarih dahil) sonra satılacak bütün ödeme kaydedici cihazlar, YTL ve YKr esasına göre işlem yapacak özellikte olacak ve bu özelliği taşımayan cihazların satışı yapılamayacaktır. Ödeme kaydedici cihazlarla ilgili işlemler söz konusu Tebliğde belirtilen şekilde yapılacaktır. Ayrıca, 5228 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle, 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle; mükelleflerin 31/07/2004 tarihinden itibaren kullanmak üzere satın aldıkları ödeme kaydedici cihazlar için % 100'e kadar amortisman oranını seçebilme imkanı getirilmiştir. III- 01/01/2005 TARİHİNDEN SONRA YAPILACAK İŞLEMLER 1-Muhasebe Kayıt Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler: 1.1-Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde yapılan açıklamalar doğrultusunda, 01/01/2005 tarihinden sonra hesaplar ve düzenlenecek mali tablolarda daha önce Türk Lirası (TL) olarak gösterilen tutarlar Yeni Türk Lirası (YTL) olarak gösterilecektir. Kanunun 1 inci maddesine göre Bakanlar Kurulu, Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta yer alan yeni ibarelerini kaldırmaya ve uygulamaya ilişkin esasları belirlemeye yetkilidir. Bakanlar Kurulunun yeni ibaresini kaldırması halinde yeni ibaresi kullanılmadan hesaplarda gösterilen tutarlar Türk Lirası (TL) olarak gösterilecektir. 1.2-5083 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasında, tedavülde bulunan Türk Lirası banknotlar ile madeni paraların 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasında yeni çıkarılacak Yeni Türk Lirası banknotlar ve madeni paralarla birlikte tedavül edeceği belirtilmiştir. Buna göre, isteyen mükellefler her iki para birimini Kasa hesabında açılacak YTL ve TL alt hesaplarında izleyebileceklerdir. 1.3- 01/01/2005 tarihinden önce satılan ve faturası TL üzerinden düzenlenmiş malların bu tarihten sonra iade edilmesi halinde, faturadaki tutarlar YTL'na dönüştürülerek hesaplara alınacak ve düzenlenecek iade faturaları YTL para birimi üzerinden düzenlenerek muhasebe kaydı yapılacaktır. 1.4- 01/01/2005 tarihinden itibaren ödeme aşaması ve işlem sonuçlarında kullanılacak en küçük para birimi 1 Yeni Kuruş olacağı için hesaplanan vergiler de en az 1 YKr olacaktır. Hesaplanan verginin yarım YKr altında olması halinde bu vergi dikkate ve hesaplara alınmayacaktır. Ancak, hesaplanan vergi yarım YKr ve üzerinde ise 1 YKr'a tamamlanacaktır. Örneğin, 01/01/2005 tarihinden sonra bir banka şubesi tarafından 2 ABD doları satıldığını ve 1 ABD Doları satış kurunun da 1 ABD Doları=1,5000 YTL (BirYTLelliYKr) olduğunu varsayalım. Kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden hesaplanacak Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) 0.3 YKr (3 YTL X 0.001 = 0.003 YTL) olacaktır. Bu durumda, hesaplanan vergi yarım YKr'un altında olduğu için dikkate alınmayacaktır. Satış tutarının 5 YTL olması halinde ise hesaplanan vergi yarım YKr olacağı (5 YTL X 0.001= 0.005 YTL) ve yarım YKr'lar 1 YKr'a tamamlanacağı için hesaplanan vergi 1 YKr olacaktır. 1.5- Hesaplarda iz bedeli ile takip edilen kayıtlarda en küçük para birimi olan 1 YKr kullanılacaktır. 01/01/2005 tarihinden önceki kayıtlarda ekonomik ömrü dolan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin 1 TL olan iz bedelleri de 1 YKr'a dönüştürülecek ve hesaplara 0.01 YTL olarak kaydedilecektir. 1.6- Mali tablolarının karşılaştırmalı olarak (önceki dönem-cari dönem) düzenlenmesindeki amaç söz konusu tabloların kıyaslanarak analizinin yapılması olduğundan önceki döneme ait olan tablolarda kullanılan para birimi ile cari döneme ait para biriminin aynı olması gerekmektedir. Bu nedenle, 2004 mali yılı işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen ancak, 01/01/2005 tarihinden sonra verilmesi gereken Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannameleri ekinde yer alan mali tablolarında kullanılacak para birimi YTL olacaktır. 1.7- İşletmeler, YTL'na dönüşümü sonrası itibari kıymeti toplamı 1 YKr altında olan hisse senetlerini ve menkul kıymetlerini 1 YKr olarak izleyebileceklerdir. Bu durumun varlığı halinde bilanço dipnotlarında gerekli açıklamanın yapılacağı tabiidir. Bu işletmelerin, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca anonim şirket hisse senetlerinin itibari değerinin YTL'na dönüştürülmesinde ve ortaklık haklarının kullanımında ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi ve bu değerlerin yeni para birimine uygun hale getirilmesi amacıyla hazırlanan kanun tasarısını ve düzenlemeleri izlemesi gerekmektedir. 2-Beyanname, Belge ve Bildirim Düzeni İle İlgili Yapılacak İşlemler: 2.1- Kanunun Geçici 1 inci maddesi birinci fıkrası hükmü gereği halen tedavülde bulunan Türk Lirası banknotlar ile madeni paralar 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasında yeni çıkarılacak Yeni Türk Lirası banknotlarla ve madeni paralarla birlikte tedavül edecektir. Belirtilen dönemde TL ile YTL para birimlerinin birlikte tedavülü fatura ve diğer belgelerde yer alacak miktarların YTL olarak düzenlenmesini etkilemeyecektir. Bu nedenle tüm mal ve hizmetler için düzenlenen fatura ve diğer belgeler YTL üzerinden düzenlenecek ve aynı şekilde muhasebe kayıtları da YTL para birimi üzerinden yapılacaktır. Ancak, en geç 31/03/2005 tarihine kadar ödeme kaydedici cihazlarını YTL ve YKr'u esas alacak tarzda düzenleyememiş olan işletmelerin verecekleri yazar kasa fişleri TL üzerinden düzenlenecektir. Bu fişlerdeki TL tutarlar YTL'na dönüştürülerek kayıtlara alınacaktır. İşletmelerin 2004 ve öncesi yıllara ilişkin olarak müşterilerine verdikleri dekont, hesap özeti gibi belgeler TL üzerinden düzenlenebilir. 2.2- Mal ve hizmet teslimlerine ilişkin olarak düzenlenecek fatura veya fatura yerine geçen belgelerde aynı orana tabi birden fazla mal veya hizmet bedeli gösterildiğinde Katma Değer Vergisi (KDV) aynı orana tabi mal ve hizmetlerin matrah toplamları dikkate alınarak hesaplanacaktır. Farklı orana tabi mal ve hizmetlerin aynı faturada gösterilmesi halinde KDV her bir oranın matrah toplamı dikkate alınarak hesaplanacaktır. Örnek :
Örnekte görüleceği üzere, %8 ve %18 KDV oranına tabi malların matrah toplamları dikkate alınarak hesaplanacak KDV 80,59 YTL olacaktır. 2.3- Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kapsamına giren mallar için düzenlenen fatura veya fatura yerine geçen belgelerde KDV uygulamasından farklı olarak her bir mal için ayrı ayrı ÖTV hesaplanması gerekmektedir. IV- YENİ TÜRK LİRASINA GEÇİŞ İŞLEMLERİNDE VERGİSEL UYGULAMALAR 1.1- Bu Tebliğin II. Bölümünün 1.2. fıkrasında belirtildiği şekilde, 01/01/2005 tarihi itibariyle YTL para birimine dönüştürülen bilançoda ortaya çıkan ve tek düzen hesap planında yer alan 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabında izlenecek olan olumlu farklar vergi matrahının hesabında gelir olarak dikkate alınacaktır. Bilançoda ortaya çıkan ve tek düzen hesap planında yer alan 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabında izlenecek olan olumsuz farklar ise vergi matrahının hesabında kanunen kabul edilen gider olarak dikkate alınacaktır. 1.2- Banka ve sigorta şirketleri 01/01/2005 tarihi itibariyle yapılan YTL para birimine dönüşüm nedeniyle ortaya çıkan olumlu farklar için ayrıca BSMV hesaplamayacaklardır. 1.3- 21 Seri no.lu Değerli Kağıtlar Kanunu Genel Tebliği(6) ile 210 Sayılı Kanuna ekli ve 3239 sayılı Kanun ile değişik değerli kağıtlar tablosunda yer alan değerli kağıtların bedelleri 01.01.2004 tarihinden geçerli olmak üzere yeniden belirlenerek, her bir çek yaprağının değerli kağıt bedeli 1.500.000.-TL olarak açıklanmıştır. Çek karnelerinin değişimi yasal açıdan zorunlu olmamakla birlikte, YTL'na geçişin teşvik edilmesi ve kullanım sırasında olabilecek muhtemel karışıklıkların önlemesi amacıyla banka müşterilerinin ellerindeki mevcut TL ibareli çek karnelerini, mevcut çek karnelerinin tam olarak iade edilmesi şartıyla, 01/01/2005 tarihinden itibaren aynı sayıda YTL ibareli çek karneleri ile değiştirmek istemeleri halinde değişim işlemi değerli kağıt bedeli tahsil edilmeden yapılacaktır. 1.4- Bilindiği üzere, 2 Seri no.lu Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğinde(7) bankacılık ve mali hizmetlerle ilgili işlemlerde vergi kimlik numarasının tespiti ve kullanımı ile ilgili usul ve esaslar açıklanmıştır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, bankalar ve özel finans kurumlarının TL banknot ve madeni paraları yeni çıkarılacak YTL banknot ve madeni paralarla değiştirme işlemini yaparken bu işlemlere muhatap veya taraf olan gerçek ve/veya tüzel kişilerin vergi kimlik numarasını tespit etmeleri ve bu işlemlere ilişkin belge, hesap ve kayıtlarında vergi kimlik numaralarına yer vermeleri zorunlu değildir. (1)10/01/1961 tarih ve 10703 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (2) 31/01/2004 tarih ve 25363 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (3) 31/07/2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (4) 08/03/1995 tarih ve 22221 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (5) 15/05/2004 tarih ve 25463 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (6) 23/12/2003 tarih ve mükerrer 25324 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (7) 19/06/2001 tarih ve mükerrer 24437 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. |
| Bilindiği üzere, 1 sıra numaralı Muhasebe sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bu Tebliğ ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esasları, 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak üzere, 26.12.1992 tarih ve mükerrer 21447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Tebliğ, 1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde yer alan düzenlemelere açıklık getirmek, Tebliğin uygulanmasında ortaya çıkan ve Bakanlığımıza intikal, eden problemleri çözüme kavuşturmak amacıyla yayımlanmaktadır. A _ HESAP PLANINDA BOŞ BIRAKILAN HESAP GRUPLARI VE DEFTERİKEBİR HESAPLARININ KULLANIMI 1. Hesap Planında belirtilen hesap grubu ve defteri kebir (büyük defter) hesaplarının isim, kod numaraları ve sıralamaları değiştirilemez. Hesap Planında boş olarak görülen 2'li kod hesap grupları, ekonomik gelişmeler ve ihtiyaçlar paralelinde Bakanlığımızca kullandırılacaktır. 2. Hesap Planında boş olarak görülen 3'lü kod defteri kebir (büyük defter) hesapları, ise, ana hesap grubu ile grup hesaplarının işleyiş ve mantığına uygun olmak, niteliği ve kapsamı itibariyle Hesap Planında belirlenmiş benzeri bir hesap bulunmamak, kullanıldığı takdirde ana hesap grubu ve hesap gruplarının bütünlük ve tutarlılığını bozmamak şartıyla serbestçe kullanılabilir. 3. Boş olan 8 Ana Hesap Grubu, Tebliğdeki muhasebe ilkelerine ve eş zamanlı maliyet tesbit etme yöntemine aykırı olmamak şartıyla yönetim muhasebesi amaçları için kullanılabilir. Bu grupta açılacak hesaplar, dönem sonlarında ilgili hesaplarla karşılaştırılarak kapatılır ve mali tablolara intikal ettirilmez. B _ HESAP PLANINDA YENİ OLUŞTURULAN HESAP GRUPLARI İLE DEFTERİKEBİR HESAPLARI Bakanlığımıza intikal eden ihtiyaçlar gözönünde bulundurularak aşağıda belirtilen yeni hesaplar açılmıştır. 1. "127- DİĞER TİCARİ ALACAKLAR İşletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen tahsili gecikmiş alacaklar (henüz şüpheli alacak niteliğini kazanmayanlar) ve diğer çeşitli senetsiz ticari alacaklar bu hesapta izlenir. İşleyişi : Yukarıda belirtilen alacaklar bu hesaba borç; tahsil veya mahsup işlemi yapıldığında ilgili hesaplara karşılık, bu hesaba alacak kaydedilir." 2. "17- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ Bu grup, yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri yapan işletmelerin, bu işleri dolayısıyla yaptıkları harcamaların izlendiği hesapları kapsar." 3. "170-178 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ İşletmenin üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin maliyetlerinin oluşturulduğu hesaplardır. Bu hesaplar projeler bazında izlenir. İşleyişi : İşletmenin üstlendiği inşaat ve onarım işleri ile ilgili giderleri, "741- Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı" ve faaliyet giderleri ile finansman giderlerinden bu inşaat ve onarıma düşen ortak gider payları ise "751, 761, 771 ve 781" kod numaralı yansıtma hesaplarının alacağı karşılığında bu hesaplara borç kaydedilir. Bu hesaplarda olunan maliyet, geçici kabul yapıldığında "622- Satılan Hizmet Maliyeti" hesabına devredilir. İnşaat ve onarım işinin proje bazındaki sayısı, her bir inşaatın 170-178 hesap aralığında açılacak hesaplar üzerinde defteri kebir düzeyinde izlenmesine imkan vermeyecek kadar fazla ise; diğer proje yardımcı defter düzeyinde izlenebilir. Bu durumda, her bir proje için tutulacak yardımcı defterler, defteri kebir hükmündedir." 4. "179- TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR Bu hesap, yıllara yaygın inşaat ve onarım faaliyetinde bulunan işletmeler tarafından, taahhüt konusu inşaat ve onarım işinin bir kısmının ya da tamamının taşeronlara yaptırılması durumunda, taşeronlara verilen avansların proje bazında izlenmesi için kullanılır." 5. "190- DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ Bir dönemde indirilemeyen ve izleyen vergisinin kaydedildiği ve izlendiği hesaptır. İşleyişi : "191- İNDİRİLECEK KDV" hesabının "39l- HESAPLANAN KDV" hesabı ile karşılaştırılmasından sonraki bakiyesi dönem sonlarında sözkonusu hesaba karşılık bu hesaba borç, izleyen dönem veya dönemlerde yapılacak indirimler alacak kaydedilir. "291- GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV" hesabından, "l91- İNDİRİLECEK KDV" hesabına aktarılan tutarlar indirilme dönemlerinden önce bu hesaba intikal ettirilmez." 6. "195- İŞ AVANSLARI İşletme adına mal ve hizmet satın alacak, işletme adına bir kısım gider ve ödemeleri yapacak personel ve personel dışındaki kişilere verilen iş avanslarının izlendiği hesaptır. İşleyişi : Avans verildiğinde bu hesaba borç; avans alanın ibraz ettiği harcama veya ödeme belgelerine dayanılarak ilgili hesapların borcu karşılığında, bu hesaba alacak kaydedilir." 7. "295. PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR İzleyen yıldan sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek olan peşin ödenen vergi ve fonların izlendiği hesaptır. İşleyişi : Gelecek dönemden daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek nitelikteki vergi ve fonlar ödendiğinde bu hesaba borç yazılır. İndirilebilme süresi bir yılın altına inen vergi ve fonlar bu hesabın alacağına karşılık, "193. Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar" hesabına aktarılır." 8. "35. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ Bu grup, yıllara yaygın taahhüt işleri yapan işletmelerin üstlendikleri işlerden, gerçekleştirdikleri kısım karşılığında aldıkları hakedişlerin izlendiği hesapları kapsar." 9. "350-358 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ İşletmenin üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinden, tamamladıkları kısımlar için düzenlenen hakediş bedellerinin izlendiği hesaplardır. Bu hesaplar "170-178" hesaplara paralel olarak düzenlenir. İşleyişi : Yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri ile ilgili olarak düzenlenen ve işveren tarafından onaylanan hakediş bedelleri bu hesaplara alacak olarak yazılır. İşin geçici kabulü yapıldığında, bu hesaplardaki hakediş bedelleri, ilgili satış hesaplarının alacağı karşılığında bu hesaplara borç kaydedilir." 10. "393- MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI Merkezin şubelerle, şubelerin merkezle veya kendi aralarındaki borç ve alacak ilişkilerinin izlendiği borçlu ve alacaklı olarak çalışan hesaptır. Bu hesap dönem içinde kullanılır, füzyon da kapatılır. İşleyişi : Merkezin şubelerden, şubelerin diğer şubelerden veya merkezden olan alacakları bu hesaba borç, borçları da alacak kaydedilir. 11. "645. MENKUL KIYMET SATIŞ KÂRLARI Menkul kıymet satış kârlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi : Menkul kıymetler satıldığında, satış değeri ile maliyet değeri arasındaki olumlu fark bu hesaba alacak yazılır." 12. "646. KAMBİYO KÂRLARI Kambiyo kârlarının izlendiği hesaptır. (İhracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları bu hesaba değil, "601- YURT DIŞI SATIŞLAR" hesabına aktarılır.) İşleyişi : Kambiyo işlemlerinden doğan kârlar bu hesaba alacak yazılır." 13. "647- REESKONT FAİZ GELİRLERİ Reeskont faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi : İşletmenin senetli borçlarının dönem sonu itibariyle yapılan reeskont işlem faiz geliri ile; alacak senetleri reeskontunun, izleyen dönem başında iptalinden ortaya çıkan faiz gelirleri bu hesaba alacak yazılır." 14. "655. MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI (-) Menkul kıymet satış zararlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi : Menkul kıymetler satıldığında, satış değeri ile maliyet değeri arasındaki olumsuz fark bu hesaba borç yazılır." 15. "656. KAMBİYO ZARARLARI (-) Kambiyo zararlarının izlendiği hesaptır. (Borçlanma ile ilgili kur farkları bu hesaba alınmaz, finansman gideri olarak muhasebeleştirilir.) İşleyişi : Kambiyo işlemlerinden doğan zararlar bu hesaba borç yazılır." Yukarıda açıklanan yeni hesaplar mali tablolarda, ilgili hesap grubu ve kalemlerinde Tek Düzen Muhasebe İlkelerine göre aynen yer alacaktır. C _ 1 SIRA NUMARALI MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİNE İLİŞKİN DÜZELTMELER 1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde aşağıdaki düzeltmeler yapılmıştır. 1. "e- SATIŞLARIN MALİYET TABLOSU" başlıklı bölümün "E. Mamül Stoklarında Değişim" paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik, genel üretim giderleri ve yarı mamul kullanım tutarlarının toplamı üretim maliyetini verir. Dönem başı mamul stoku ile dönem sonu mamul stoku ve mamullerinin bir bölümünü iç tüketimde kullanan işletmelerde, sözkonusu tüketim miktarının toplamı arasındaki fark "Mamul Stoklarında Değişim" tutarını oluşturur. Bu tutarın üretim maliyetine eklenmesi veya çıkarılması ile satılan mamul maliyetine ulaşılır." 2. "f- GELİR TABLOSU DİPNOTLARI:" bölümünün 9 numaralı dipnotu aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir. "Maliyet hesaplama sistemleri (safha veya sipariş) ve stok değerleme yöntemleri (ağırlıklı ortalama maliyet, ilk giren ilk çıkar, hareketli ortalama maliyet vs.. gibi)" 3."e- ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU KALEMLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR" bölümünün, "İİ _ Kâr Dağıtımı" açıklamasının 2 ve 3'üncü paragrafları aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir. "Bunun dağılımı şöyle olmuştur.
Yedeklere devredilen tutarlar, yedek akçeleri artırdığından bu sütunlarda artı olarak gösterilmiştir. Kâr dağıtımı tutarı ise dönem net kârı (zararı) sütununda parantez içinde (9379 TL. temettü olarak dağıtılan, 8936 TL. yedeklere aktarılan) gösterilmiştir." 4. "EK TABLO 6" da yer alan "A FON KAYNAKLARI" bölümündeki "5" nolu kalem "6" nolu kalemle yer değiştirecektir. 5. "A _ TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ" başlığı altına aşağıdaki cümle eklenmiştir : "Tekdüzen hesap çerçevesindeki hesap sınıfları; bilanço ve gelir tablosundaki gruplama ve sıralama paralelinde aşağıdaki gibi düzenlenir." 6. "A _ TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ" başlığı altındaki "HESAP SINIFLARI" bölümünün 3 ve 4 numaralı kalemlerindeki "Yabancı Varlıklar" ibaresi "Yabancı Kaynaklar" olarak düzeltilmiştir. 7. "23- DİĞER ALACAKLAR" hesap grubuna dahil defteri kebir hesaplarının kodları aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: 230 ______________ 231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 232 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 233 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 234 ______________ 235 PERSONELDEN ALACAKLAR 236 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 238 ______________ 239 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 8. "339- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" hesabı, "336- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" olarak düzeltilmiştir. 9. "398- SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI" hesabı, "397- SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI" olarak düzeltilmiştir. 10. "439- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" hesabı, "436- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" olarak düzeltilmiştir. 11. "492- GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLEN KATMA DEĞER VERGİSİ" hesabının ismi "GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ" olarak düzeltilmiştir. 12. "652- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)" hesabı, "657- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)" olarak düzeltilmiştir. 13. "191- İNDİRİLECEK KDV" hesabının işleyişine ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Mal ve hizmet alımlarından doğan indirilecek katma değer vergisi bu hesaba borç, mevzuat gereği yapılan indirimler ve hesaba yapı1an düzeltmeler ile indirilemeyen ve "190- DEVREDEN KDV" hesabına aktarılan borç bakiyesi bu hesaba alacak .yazılır." l4. "193- PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR" hesabına ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir : "Mevzuat gereğince peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonların kayıt ve takip edildiği hesaptır." İşleyişi : Peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonlar, bu hesaba borç yazılır. Dönem sonunda tahakkuk edecek gelir veya kurumlar vergisi ile fon karşılıklarından yapılacak olan indirimi teminen "37- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI" grubunda bulunan "371- DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ" hesabının borcuna aktarılır. Ancak aktarılacak tutar "370- DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI" hesabının tutarından fazla olamaz. Aktarılamayan tutar, dönem sonunda bu hesabın bakiyesi olarak kalır." 15. "196- PERSONEL AVANSLARI" hesabının altındaki açıklamanın birinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Personel ve işçilere maaş, ücret ve yolluklarına mahsuben önceden ödenen avansların izlendiği hesaptır." 16. "231- ORTAKLARDAN ALACAKLAR" hesabına ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısı ile (ödünç verme ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan) ortaklardan (ferdi işletmelerde işletme sahibinden) alacaklı bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır." 17. "331- ORTAKLARA BORÇLAR" hesabına ilişkin açıklamanın birinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "İşletmenin, esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara (ferdi işletmelerde işletme sahibine) borçlu bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır." 18. "373- MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI" hesabının açıklaması aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Aylık maliyetlerin belirlenmesinde, gelecek aylarda kesin tahakkuku yapılacak giderlerle aylık maliyetlere pay verilmesinde, tamir-bakım, ikramiyeler, finansman giderleri vb. giderlere ilişkin tahmini gider karşılıklarının izlendiği hesaptır." 19. "391- HESAPLANAN KDV" hesabına ilişkin açıklamanın "işleyişi:" başlığı altındaki ikinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir. "Hesaplanan katma değer vergisi bu hesaba alacak kaydedilir. Düzeltmeler bu hesaba borç kaydedilir. Vergilendirme dönemi itibariyle bu hesabın bakiyesi, "191- İNDİRİLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesapları ile karşılaştırılır. Yapılan karşılaştırmada bu hesabın bakiyesi "191- İNDİRİLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesaplarının bakiyesinden fazla olduğu takdirde vadesinde ödenmek üzere "360- ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR" hesabına aktarılarak kapatılır." 20. "60- BRÜT SATIŞLAR" hesabına ilişkin açıklamalara aşağıdaki paragraf eklenmiştir: "Holding ana şirketinin, kendine bağlı yurtiçi ve yurtdışı ortaklıklarından elde ettiği gelirler ana şirketin esas faaliyet gelirini oluşturduğundan bu bölümdeki hesaplarda izlenir." 21. "649- FAALİYETLE İLGİLİ DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR" hesabının ismi "DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR" olarak değiştirilmiş ve hesaba ait açıklama aşağıdaki gibi düzeltilmiştir: "Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerden sağlanan gelir ve kârların izlendiği hesaptır." 22. "657- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)" hesabının açıklaması aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "İşletmenin senetli alacaklarının dönem sonu itibariyle yapılan reeskont faiz giderleri ile borç senetleri reeskontunun, izleyen dönem başında iptalinden ortaya çıkan faiz giderlerinin izlendiği hesaptır." 23. "659- DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)" hesabına ait açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerle ilgili gider ve zararların izlendiği hesaptır." 24. "7/A SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI" bölümüne ilişkin açıklamanın birinci cümlesi aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Tebliğin IV _ DÜZENLEMENİN KAPSAMI bölümüne göre; ek mali tabloları düzenlemek durumunda olan üretim ve hizmet işletmeleri için zorunlu olan 7/A seçeneğinde; giderler, esas defterlerde fonksiyon esasına göre belirlenmiştir." 25. "76- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ" grubuna ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Bu grup, pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur." 26. "770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ" hesabına ait açıklamanın son cümlesi "Dönem sonlarında bu hesap, 771- Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır" şeklinde düzeltilmiştir. 27. "7/B SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI" bölümüne ait açıklamanın birinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Ek mali tablo düzenlemek zorunda olmayan ticaret işletmeleri, küçük hizmet işletmeleri ve küçük üretim işletmelerinden isteyenler, giderlerin izlenmesinde bu seçeneği uygular." 28. 7/B seçeneğindeki "79. GİDER ÇEŞİTLERİ" grubunda yer alan iki hesabın ismi aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "791- İşçi Ücret ve Giderleri" "792- Memur Ücret ve Giderleri" 29. "7/B seçeneğindeki "Hesapların İşleyişi" bölümünün son paragrafının "798 ve 799 nolu hesaplar dönem sonlarında karşılaştırılarak kapatılır şeklindeki son cümlesi "798 ile 790-797 numaralı hesaplar dönem sonlarında karşılaştırılarak kapatılır" olarak düzeltilmiştir." Bu Tebliğ ile yapılan tüm değişiklik ve düzeltmeler, aynı paralelde mali tablolara yansıtılır. D _ KALDIRILAN HÜKÜMLER Yapılacak yeni bir düzenlemeye kadar, bilgisayar muhasebe programları ve hesap planları ile bunlarda yapılacak değişikliklerin Bakanlığımıza gönderilmesi zorunluluğu uygulamadan kaldırılmıştır. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 1 sıra numaralı Muhasebe sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bu Tebliğ ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esasları, 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak üzere, 26.12.1992 tarih ve mükerrer 21447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Tebliğ, 1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde yer alan düzenlemelere açıklık getirmek, Tebliğin uygulanmasında ortaya çıkan ve Bakanlığımıza intikal, eden problemleri çözüme kavuşturmak amacıyla yayımlanmaktadır. A _ HESAP PLANINDA BOŞ BIRAKILAN HESAP GRUPLARI VE DEFTERİKEBİR HESAPLARININ KULLANIMI 1. Hesap Planında belirtilen hesap grubu ve defteri kebir (büyük defter) hesaplarının isim, kod numaraları ve sıralamaları değiştirilemez. Hesap Planında boş olarak görülen 2'li kod hesap grupları, ekonomik gelişmeler ve ihtiyaçlar paralelinde Bakanlığımızca kullandırılacaktır. 2. Hesap Planında boş olarak görülen 3'lü kod defteri kebir (büyük defter) hesapları, ise, ana hesap grubu ile grup hesaplarının işleyiş ve mantığına uygun olmak, niteliği ve kapsamı itibariyle Hesap Planında belirlenmiş benzeri bir hesap bulunmamak, kullanıldığı takdirde ana hesap grubu ve hesap gruplarının bütünlük ve tutarlılığını bozmamak şartıyla serbestçe kullanılabilir. 3. Boş olan 8 Ana Hesap Grubu, Tebliğdeki muhasebe ilkelerine ve eş zamanlı maliyet tesbit etme yöntemine aykırı olmamak şartıyla yönetim muhasebesi amaçları için kullanılabilir. Bu grupta açılacak hesaplar, dönem sonlarında ilgili hesaplarla karşılaştırılarak kapatılır ve mali tablolara intikal ettirilmez. B _ HESAP PLANINDA YENİ OLUŞTURULAN HESAP GRUPLARI İLE DEFTERİKEBİR HESAPLARI Bakanlığımıza intikal eden ihtiyaçlar gözönünde bulundurularak aşağıda belirtilen yeni hesaplar açılmıştır. 1. "127- DİĞER TİCARİ ALACAKLAR İşletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen tahsili gecikmiş alacaklar (henüz şüpheli alacak niteliğini kazanmayanlar) ve diğer çeşitli senetsiz ticari alacaklar bu hesapta izlenir. İşleyişi : Yukarıda belirtilen alacaklar bu hesaba borç; tahsil veya mahsup işlemi yapıldığında ilgili hesaplara karşılık, bu hesaba alacak kaydedilir." 2. "17- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ Bu grup, yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri yapan işletmelerin, bu işleri dolayısıyla yaptıkları harcamaların izlendiği hesapları kapsar." 3. "170-178 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ İşletmenin üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin maliyetlerinin oluşturulduğu hesaplardır. Bu hesaplar projeler bazında izlenir. İşleyişi : İşletmenin üstlendiği inşaat ve onarım işleri ile ilgili giderleri, "741- Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı" ve faaliyet giderleri ile finansman giderlerinden bu inşaat ve onarıma düşen ortak gider payları ise "751, 761, 771 ve 781" kod numaralı yansıtma hesaplarının alacağı karşılığında bu hesaplara borç kaydedilir. Bu hesaplarda olunan maliyet, geçici kabul yapıldığında "622- Satılan Hizmet Maliyeti" hesabına devredilir. İnşaat ve onarım işinin proje bazındaki sayısı, her bir inşaatın 170-178 hesap aralığında açılacak hesaplar üzerinde defteri kebir düzeyinde izlenmesine imkan vermeyecek kadar fazla ise; diğer proje yardımcı defter düzeyinde izlenebilir. Bu durumda, her bir proje için tutulacak yardımcı defterler, defteri kebir hükmündedir." 4. "179- TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR Bu hesap, yıllara yaygın inşaat ve onarım faaliyetinde bulunan işletmeler tarafından, taahhüt konusu inşaat ve onarım işinin bir kısmının ya da tamamının taşeronlara yaptırılması durumunda, taşeronlara verilen avansların proje bazında izlenmesi için kullanılır." 5. "190- DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ Bir dönemde indirilemeyen ve izleyen vergisinin kaydedildiği ve izlendiği hesaptır. İşleyişi : "191- İNDİRİLECEK KDV" hesabının "39l- HESAPLANAN KDV" hesabı ile karşılaştırılmasından sonraki bakiyesi dönem sonlarında sözkonusu hesaba karşılık bu hesaba borç, izleyen dönem veya dönemlerde yapılacak indirimler alacak kaydedilir. "291- GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV" hesabından, "l91- İNDİRİLECEK KDV" hesabına aktarılan tutarlar indirilme dönemlerinden önce bu hesaba intikal ettirilmez." 6. "195- İŞ AVANSLARI İşletme adına mal ve hizmet satın alacak, işletme adına bir kısım gider ve ödemeleri yapacak personel ve personel dışındaki kişilere verilen iş avanslarının izlendiği hesaptır. İşleyişi : Avans verildiğinde bu hesaba borç; avans alanın ibraz ettiği harcama veya ödeme belgelerine dayanılarak ilgili hesapların borcu karşılığında, bu hesaba alacak kaydedilir." 7. "295. PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR İzleyen yıldan sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek olan peşin ödenen vergi ve fonların izlendiği hesaptır. İşleyişi : Gelecek dönemden daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek nitelikteki vergi ve fonlar ödendiğinde bu hesaba borç yazılır. İndirilebilme süresi bir yılın altına inen vergi ve fonlar bu hesabın alacağına karşılık, "193. Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar" hesabına aktarılır." 8. "35. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ Bu grup, yıllara yaygın taahhüt işleri yapan işletmelerin üstlendikleri işlerden, gerçekleştirdikleri kısım karşılığında aldıkları hakedişlerin izlendiği hesapları kapsar." 9. "350-358 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ İşletmenin üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinden, tamamladıkları kısımlar için düzenlenen hakediş bedellerinin izlendiği hesaplardır. Bu hesaplar "170-178" hesaplara paralel olarak düzenlenir. İşleyişi : Yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri ile ilgili olarak düzenlenen ve işveren tarafından onaylanan hakediş bedelleri bu hesaplara alacak olarak yazılır. İşin geçici kabulü yapıldığında, bu hesaplardaki hakediş bedelleri, ilgili satış hesaplarının alacağı karşılığında bu hesaplara borç kaydedilir." 10. "393- MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI Merkezin şubelerle, şubelerin merkezle veya kendi aralarındaki borç ve alacak ilişkilerinin izlendiği borçlu ve alacaklı olarak çalışan hesaptır. Bu hesap dönem içinde kullanılır, füzyon da kapatılır. İşleyişi : Merkezin şubelerden, şubelerin diğer şubelerden veya merkezden olan alacakları bu hesaba borç, borçları da alacak kaydedilir. 11. "645. MENKUL KIYMET SATIŞ KÂRLARI Menkul kıymet satış kârlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi : Menkul kıymetler satıldığında, satış değeri ile maliyet değeri arasındaki olumlu fark bu hesaba alacak yazılır." 12. "646. KAMBİYO KÂRLARI Kambiyo kârlarının izlendiği hesaptır. (İhracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları bu hesaba değil, "601- YURT DIŞI SATIŞLAR" hesabına aktarılır.) İşleyişi : Kambiyo işlemlerinden doğan kârlar bu hesaba alacak yazılır." 13. "647- REESKONT FAİZ GELİRLERİ Reeskont faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi : İşletmenin senetli borçlarının dönem sonu itibariyle yapılan reeskont işlem faiz geliri ile; alacak senetleri reeskontunun, izleyen dönem başında iptalinden ortaya çıkan faiz gelirleri bu hesaba alacak yazılır." 14. "655. MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI (-) Menkul kıymet satış zararlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi : Menkul kıymetler satıldığında, satış değeri ile maliyet değeri arasındaki olumsuz fark bu hesaba borç yazılır." 15. "656. KAMBİYO ZARARLARI (-) Kambiyo zararlarının izlendiği hesaptır. (Borçlanma ile ilgili kur farkları bu hesaba alınmaz, finansman gideri olarak muhasebeleştirilir.) İşleyişi : Kambiyo işlemlerinden doğan zararlar bu hesaba borç yazılır." Yukarıda açıklanan yeni hesaplar mali tablolarda, ilgili hesap grubu ve kalemlerinde Tek Düzen Muhasebe İlkelerine göre aynen yer alacaktır. C _ 1 SIRA NUMARALI MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİNE İLİŞKİN DÜZELTMELER 1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde aşağıdaki düzeltmeler yapılmıştır. 1. "e- SATIŞLARIN MALİYET TABLOSU" başlıklı bölümün "E. Mamül Stoklarında Değişim" paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik, genel üretim giderleri ve yarı mamul kullanım tutarlarının toplamı üretim maliyetini verir. Dönem başı mamul stoku ile dönem sonu mamul stoku ve mamullerinin bir bölümünü iç tüketimde kullanan işletmelerde, sözkonusu tüketim miktarının toplamı arasındaki fark "Mamul Stoklarında Değişim" tutarını oluşturur. Bu tutarın üretim maliyetine eklenmesi veya çıkarılması ile satılan mamul maliyetine ulaşılır." 2. "f- GELİR TABLOSU DİPNOTLARI:" bölümünün 9 numaralı dipnotu aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir. "Maliyet hesaplama sistemleri (safha veya sipariş) ve stok değerleme yöntemleri (ağırlıklı ortalama maliyet, ilk giren ilk çıkar, hareketli ortalama maliyet vs.. gibi)" 3."e- ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU KALEMLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR" bölümünün, "İİ _ Kâr Dağıtımı" açıklamasının 2 ve 3'üncü paragrafları aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir. "Bunun dağılımı şöyle olmuştur.
Yedeklere devredilen tutarlar, yedek akçeleri artırdığından bu sütunlarda artı olarak gösterilmiştir. Kâr dağıtımı tutarı ise dönem net kârı (zararı) sütununda parantez içinde (9379 TL. temettü olarak dağıtılan, 8936 TL. yedeklere aktarılan) gösterilmiştir." 4. "EK TABLO 6" da yer alan "A FON KAYNAKLARI" bölümündeki "5" nolu kalem "6" nolu kalemle yer değiştirecektir. 5. "A _ TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ" başlığı altına aşağıdaki cümle eklenmiştir : "Tekdüzen hesap çerçevesindeki hesap sınıfları; bilanço ve gelir tablosundaki gruplama ve sıralama paralelinde aşağıdaki gibi düzenlenir." 6. "A _ TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ" başlığı altındaki "HESAP SINIFLARI" bölümünün 3 ve 4 numaralı kalemlerindeki "Yabancı Varlıklar" ibaresi "Yabancı Kaynaklar" olarak düzeltilmiştir. 7. "23- DİĞER ALACAKLAR" hesap grubuna dahil defteri kebir hesaplarının kodları aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: 230 ______________ 231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 232 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 233 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 234 ______________ 235 PERSONELDEN ALACAKLAR 236 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 238 ______________ 239 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 8. "339- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" hesabı, "336- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" olarak düzeltilmiştir. 9. "398- SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI" hesabı, "397- SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI" olarak düzeltilmiştir. 10. "439- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" hesabı, "436- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" olarak düzeltilmiştir. 11. "492- GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLEN KATMA DEĞER VERGİSİ" hesabının ismi "GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ" olarak düzeltilmiştir. 12. "652- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)" hesabı, "657- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)" olarak düzeltilmiştir. 13. "191- İNDİRİLECEK KDV" hesabının işleyişine ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Mal ve hizmet alımlarından doğan indirilecek katma değer vergisi bu hesaba borç, mevzuat gereği yapılan indirimler ve hesaba yapı1an düzeltmeler ile indirilemeyen ve "190- DEVREDEN KDV" hesabına aktarılan borç bakiyesi bu hesaba alacak .yazılır." l4. "193- PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR" hesabına ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir : "Mevzuat gereğince peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonların kayıt ve takip edildiği hesaptır." İşleyişi : Peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonlar, bu hesaba borç yazılır. Dönem sonunda tahakkuk edecek gelir veya kurumlar vergisi ile fon karşılıklarından yapılacak olan indirimi teminen "37- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI" grubunda bulunan "371- DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ" hesabının borcuna aktarılır. Ancak aktarılacak tutar "370- DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI" hesabının tutarından fazla olamaz. Aktarılamayan tutar, dönem sonunda bu hesabın bakiyesi olarak kalır." 15. "196- PERSONEL AVANSLARI" hesabının altındaki açıklamanın birinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Personel ve işçilere maaş, ücret ve yolluklarına mahsuben önceden ödenen avansların izlendiği hesaptır." 16. "231- ORTAKLARDAN ALACAKLAR" hesabına ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısı ile (ödünç verme ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan) ortaklardan (ferdi işletmelerde işletme sahibinden) alacaklı bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır." 17. "331- ORTAKLARA BORÇLAR" hesabına ilişkin açıklamanın birinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "İşletmenin, esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara (ferdi işletmelerde işletme sahibine) borçlu bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır." 18. "373- MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI" hesabının açıklaması aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Aylık maliyetlerin belirlenmesinde, gelecek aylarda kesin tahakkuku yapılacak giderlerle aylık maliyetlere pay verilmesinde, tamir-bakım, ikramiyeler, finansman giderleri vb. giderlere ilişkin tahmini gider karşılıklarının izlendiği hesaptır." 19. "391- HESAPLANAN KDV" hesabına ilişkin açıklamanın "işleyişi:" başlığı altındaki ikinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir. "Hesaplanan katma değer vergisi bu hesaba alacak kaydedilir. Düzeltmeler bu hesaba borç kaydedilir. Vergilendirme dönemi itibariyle bu hesabın bakiyesi, "191- İNDİRİLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesapları ile karşılaştırılır. Yapılan karşılaştırmada bu hesabın bakiyesi "191- İNDİRİLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesaplarının bakiyesinden fazla olduğu takdirde vadesinde ödenmek üzere "360- ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR" hesabına aktarılarak kapatılır." 20. "60- BRÜT SATIŞLAR" hesabına ilişkin açıklamalara aşağıdaki paragraf eklenmiştir: "Holding ana şirketinin, kendine bağlı yurtiçi ve yurtdışı ortaklıklarından elde ettiği gelirler ana şirketin esas faaliyet gelirini oluşturduğundan bu bölümdeki hesaplarda izlenir." 21. "649- FAALİYETLE İLGİLİ DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR" hesabının ismi "DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR" olarak değiştirilmiş ve hesaba ait açıklama aşağıdaki gibi düzeltilmiştir: "Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerden sağlanan gelir ve kârların izlendiği hesaptır." 22. "657- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)" hesabının açıklaması aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "İşletmenin senetli alacaklarının dönem sonu itibariyle yapılan reeskont faiz giderleri ile borç senetleri reeskontunun, izleyen dönem başında iptalinden ortaya çıkan faiz giderlerinin izlendiği hesaptır." 23. "659- DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)" hesabına ait açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerle ilgili gider ve zararların izlendiği hesaptır." 24. "7/A SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI" bölümüne ilişkin açıklamanın birinci cümlesi aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Tebliğin IV _ DÜZENLEMENİN KAPSAMI bölümüne göre; ek mali tabloları düzenlemek durumunda olan üretim ve hizmet işletmeleri için zorunlu olan 7/A seçeneğinde; giderler, esas defterlerde fonksiyon esasına göre belirlenmiştir." 25. "76- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ" grubuna ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Bu grup, pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur." 26. "770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ" hesabına ait açıklamanın son cümlesi "Dönem sonlarında bu hesap, 771- Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır" şeklinde düzeltilmiştir. 27. "7/B SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI" bölümüne ait açıklamanın birinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Ek mali tablo düzenlemek zorunda olmayan ticaret işletmeleri, küçük hizmet işletmeleri ve küçük üretim işletmelerinden isteyenler, giderlerin izlenmesinde bu seçeneği uygular." 28. 7/B seçeneğindeki "79. GİDER ÇEŞİTLERİ" grubunda yer alan iki hesabın ismi aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "791- İşçi Ücret ve Giderleri" "792- Memur Ücret ve Giderleri" 29. "7/B seçeneğindeki "Hesapların İşleyişi" bölümünün son paragrafının "798 ve 799 nolu hesaplar dönem sonlarında karşılaştırılarak kapatılır şeklindeki son cümlesi "798 ile 790-797 numaralı hesaplar dönem sonlarında karşılaştırılarak kapatılır" olarak düzeltilmiştir." Bu Tebliğ ile yapılan tüm değişiklik ve düzeltmeler, aynı paralelde mali tablolara yansıtılır. D _ KALDIRILAN HÜKÜMLER Yapılacak yeni bir düzenlemeye kadar, bilgisayar muhasebe programları ve hesap planları ile bunlarda yapılacak değişikliklerin Bakanlığımıza gönderilmesi zorunluluğu uygulamadan kaldırılmıştır. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 1 sıra numaralı Muhasebe sistemi Uygulama Genel Tebliği ile bu Tebliğ ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esasları, 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak üzere, 26.12.1992 tarih ve mükerrer 21447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Tebliğ, 1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde yer alan düzenlemelere açıklık getirmek, Tebliğin uygulanmasında ortaya çıkan ve Bakanlığımıza intikal, eden problemleri çözüme kavuşturmak amacıyla yayımlanmaktadır. A _ HESAP PLANINDA BOŞ BIRAKILAN HESAP GRUPLARI VE DEFTERİKEBİR HESAPLARININ KULLANIMI 1. Hesap Planında belirtilen hesap grubu ve defteri kebir (büyük defter) hesaplarının isim, kod numaraları ve sıralamaları değiştirilemez. Hesap Planında boş olarak görülen 2'li kod hesap grupları, ekonomik gelişmeler ve ihtiyaçlar paralelinde Bakanlığımızca kullandırılacaktır. 2. Hesap Planında boş olarak görülen 3'lü kod defteri kebir (büyük defter) hesapları, ise, ana hesap grubu ile grup hesaplarının işleyiş ve mantığına uygun olmak, niteliği ve kapsamı itibariyle Hesap Planında belirlenmiş benzeri bir hesap bulunmamak, kullanıldığı takdirde ana hesap grubu ve hesap gruplarının bütünlük ve tutarlılığını bozmamak şartıyla serbestçe kullanılabilir. 3. Boş olan 8 Ana Hesap Grubu, Tebliğdeki muhasebe ilkelerine ve eş zamanlı maliyet tesbit etme yöntemine aykırı olmamak şartıyla yönetim muhasebesi amaçları için kullanılabilir. Bu grupta açılacak hesaplar, dönem sonlarında ilgili hesaplarla karşılaştırılarak kapatılır ve mali tablolara intikal ettirilmez. B _ HESAP PLANINDA YENİ OLUŞTURULAN HESAP GRUPLARI İLE DEFTERİKEBİR HESAPLARI Bakanlığımıza intikal eden ihtiyaçlar gözönünde bulundurularak aşağıda belirtilen yeni hesaplar açılmıştır. 1. "127- DİĞER TİCARİ ALACAKLAR İşletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen tahsili gecikmiş alacaklar (henüz şüpheli alacak niteliğini kazanmayanlar) ve diğer çeşitli senetsiz ticari alacaklar bu hesapta izlenir. İşleyişi : Yukarıda belirtilen alacaklar bu hesaba borç; tahsil veya mahsup işlemi yapıldığında ilgili hesaplara karşılık, bu hesaba alacak kaydedilir." 2. "17- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ Bu grup, yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri yapan işletmelerin, bu işleri dolayısıyla yaptıkları harcamaların izlendiği hesapları kapsar." 3. "170-178 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ İşletmenin üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin maliyetlerinin oluşturulduğu hesaplardır. Bu hesaplar projeler bazında izlenir. İşleyişi : İşletmenin üstlendiği inşaat ve onarım işleri ile ilgili giderleri, "741- Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı" ve faaliyet giderleri ile finansman giderlerinden bu inşaat ve onarıma düşen ortak gider payları ise "751, 761, 771 ve 781" kod numaralı yansıtma hesaplarının alacağı karşılığında bu hesaplara borç kaydedilir. Bu hesaplarda olunan maliyet, geçici kabul yapıldığında "622- Satılan Hizmet Maliyeti" hesabına devredilir. İnşaat ve onarım işinin proje bazındaki sayısı, her bir inşaatın 170-178 hesap aralığında açılacak hesaplar üzerinde defteri kebir düzeyinde izlenmesine imkan vermeyecek kadar fazla ise; diğer proje yardımcı defter düzeyinde izlenebilir. Bu durumda, her bir proje için tutulacak yardımcı defterler, defteri kebir hükmündedir." 4. "179- TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR Bu hesap, yıllara yaygın inşaat ve onarım faaliyetinde bulunan işletmeler tarafından, taahhüt konusu inşaat ve onarım işinin bir kısmının ya da tamamının taşeronlara yaptırılması durumunda, taşeronlara verilen avansların proje bazında izlenmesi için kullanılır." 5. "190- DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ Bir dönemde indirilemeyen ve izleyen vergisinin kaydedildiği ve izlendiği hesaptır. İşleyişi : "191- İNDİRİLECEK KDV" hesabının "39l- HESAPLANAN KDV" hesabı ile karşılaştırılmasından sonraki bakiyesi dönem sonlarında sözkonusu hesaba karşılık bu hesaba borç, izleyen dönem veya dönemlerde yapılacak indirimler alacak kaydedilir. "291- GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV" hesabından, "l91- İNDİRİLECEK KDV" hesabına aktarılan tutarlar indirilme dönemlerinden önce bu hesaba intikal ettirilmez." 6. "195- İŞ AVANSLARI İşletme adına mal ve hizmet satın alacak, işletme adına bir kısım gider ve ödemeleri yapacak personel ve personel dışındaki kişilere verilen iş avanslarının izlendiği hesaptır. İşleyişi : Avans verildiğinde bu hesaba borç; avans alanın ibraz ettiği harcama veya ödeme belgelerine dayanılarak ilgili hesapların borcu karşılığında, bu hesaba alacak kaydedilir." 7. "295. PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR İzleyen yıldan sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek olan peşin ödenen vergi ve fonların izlendiği hesaptır. İşleyişi : Gelecek dönemden daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek nitelikteki vergi ve fonlar ödendiğinde bu hesaba borç yazılır. İndirilebilme süresi bir yılın altına inen vergi ve fonlar bu hesabın alacağına karşılık, "193. Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar" hesabına aktarılır." 8. "35. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ Bu grup, yıllara yaygın taahhüt işleri yapan işletmelerin üstlendikleri işlerden, gerçekleştirdikleri kısım karşılığında aldıkları hakedişlerin izlendiği hesapları kapsar." 9. "350-358 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ İşletmenin üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinden, tamamladıkları kısımlar için düzenlenen hakediş bedellerinin izlendiği hesaplardır. Bu hesaplar "170-178" hesaplara paralel olarak düzenlenir. İşleyişi : Yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri ile ilgili olarak düzenlenen ve işveren tarafından onaylanan hakediş bedelleri bu hesaplara alacak olarak yazılır. İşin geçici kabulü yapıldığında, bu hesaplardaki hakediş bedelleri, ilgili satış hesaplarının alacağı karşılığında bu hesaplara borç kaydedilir." 10. "393- MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI Merkezin şubelerle, şubelerin merkezle veya kendi aralarındaki borç ve alacak ilişkilerinin izlendiği borçlu ve alacaklı olarak çalışan hesaptır. Bu hesap dönem içinde kullanılır, füzyon da kapatılır. İşleyişi : Merkezin şubelerden, şubelerin diğer şubelerden veya merkezden olan alacakları bu hesaba borç, borçları da alacak kaydedilir. 11. "645. MENKUL KIYMET SATIŞ KÂRLARI Menkul kıymet satış kârlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi : Menkul kıymetler satıldığında, satış değeri ile maliyet değeri arasındaki olumlu fark bu hesaba alacak yazılır." 12. "646. KAMBİYO KÂRLARI Kambiyo kârlarının izlendiği hesaptır. (İhracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları bu hesaba değil, "601- YURT DIŞI SATIŞLAR" hesabına aktarılır.) İşleyişi : Kambiyo işlemlerinden doğan kârlar bu hesaba alacak yazılır." 13. "647- REESKONT FAİZ GELİRLERİ Reeskont faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. İşleyişi : İşletmenin senetli borçlarının dönem sonu itibariyle yapılan reeskont işlem faiz geliri ile; alacak senetleri reeskontunun, izleyen dönem başında iptalinden ortaya çıkan faiz gelirleri bu hesaba alacak yazılır." 14. "655. MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI (-) Menkul kıymet satış zararlarının izlendiği hesaptır. İşleyişi : Menkul kıymetler satıldığında, satış değeri ile maliyet değeri arasındaki olumsuz fark bu hesaba borç yazılır." 15. "656. KAMBİYO ZARARLARI (-) Kambiyo zararlarının izlendiği hesaptır. (Borçlanma ile ilgili kur farkları bu hesaba alınmaz, finansman gideri olarak muhasebeleştirilir.) İşleyişi : Kambiyo işlemlerinden doğan zararlar bu hesaba borç yazılır." Yukarıda açıklanan yeni hesaplar mali tablolarda, ilgili hesap grubu ve kalemlerinde Tek Düzen Muhasebe İlkelerine göre aynen yer alacaktır. C _ 1 SIRA NUMARALI MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİNE İLİŞKİN DÜZELTMELER 1 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde aşağıdaki düzeltmeler yapılmıştır. 1. "e- SATIŞLARIN MALİYET TABLOSU" başlıklı bölümün "E. Mamül Stoklarında Değişim" paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik, genel üretim giderleri ve yarı mamul kullanım tutarlarının toplamı üretim maliyetini verir. Dönem başı mamul stoku ile dönem sonu mamul stoku ve mamullerinin bir bölümünü iç tüketimde kullanan işletmelerde, sözkonusu tüketim miktarının toplamı arasındaki fark "Mamul Stoklarında Değişim" tutarını oluşturur. Bu tutarın üretim maliyetine eklenmesi veya çıkarılması ile satılan mamul maliyetine ulaşılır." 2. "f- GELİR TABLOSU DİPNOTLARI:" bölümünün 9 numaralı dipnotu aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir. "Maliyet hesaplama sistemleri (safha veya sipariş) ve stok değerleme yöntemleri (ağırlıklı ortalama maliyet, ilk giren ilk çıkar, hareketli ortalama maliyet vs.. gibi)" 3."e- ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU KALEMLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR" bölümünün, "İİ _ Kâr Dağıtımı" açıklamasının 2 ve 3'üncü paragrafları aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir. "Bunun dağılımı şöyle olmuştur.
Yedeklere devredilen tutarlar, yedek akçeleri artırdığından bu sütunlarda artı olarak gösterilmiştir. Kâr dağıtımı tutarı ise dönem net kârı (zararı) sütununda parantez içinde (9379 TL. temettü olarak dağıtılan, 8936 TL. yedeklere aktarılan) gösterilmiştir." 4. "EK TABLO 6" da yer alan "A FON KAYNAKLARI" bölümündeki "5" nolu kalem "6" nolu kalemle yer değiştirecektir. 5. "A _ TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ" başlığı altına aşağıdaki cümle eklenmiştir : "Tekdüzen hesap çerçevesindeki hesap sınıfları; bilanço ve gelir tablosundaki gruplama ve sıralama paralelinde aşağıdaki gibi düzenlenir." 6. "A _ TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ" başlığı altındaki "HESAP SINIFLARI" bölümünün 3 ve 4 numaralı kalemlerindeki "Yabancı Varlıklar" ibaresi "Yabancı Kaynaklar" olarak düzeltilmiştir. 7. "23- DİĞER ALACAKLAR" hesap grubuna dahil defteri kebir hesaplarının kodları aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: 230 ______________ 231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 232 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 233 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 234 ______________ 235 PERSONELDEN ALACAKLAR 236 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 238 ______________ 239 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 8. "339- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" hesabı, "336- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" olarak düzeltilmiştir. 9. "398- SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI" hesabı, "397- SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI" olarak düzeltilmiştir. 10. "439- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" hesabı, "436- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR" olarak düzeltilmiştir. 11. "492- GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLEN KATMA DEĞER VERGİSİ" hesabının ismi "GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ" olarak düzeltilmiştir. 12. "652- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)" hesabı, "657- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)" olarak düzeltilmiştir. 13. "191- İNDİRİLECEK KDV" hesabının işleyişine ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Mal ve hizmet alımlarından doğan indirilecek katma değer vergisi bu hesaba borç, mevzuat gereği yapılan indirimler ve hesaba yapı1an düzeltmeler ile indirilemeyen ve "190- DEVREDEN KDV" hesabına aktarılan borç bakiyesi bu hesaba alacak .yazılır." l4. "193- PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR" hesabına ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir : "Mevzuat gereğince peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonların kayıt ve takip edildiği hesaptır." İşleyişi : Peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonlar, bu hesaba borç yazılır. Dönem sonunda tahakkuk edecek gelir veya kurumlar vergisi ile fon karşılıklarından yapılacak olan indirimi teminen "37- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI" grubunda bulunan "371- DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ" hesabının borcuna aktarılır. Ancak aktarılacak tutar "370- DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI" hesabının tutarından fazla olamaz. Aktarılamayan tutar, dönem sonunda bu hesabın bakiyesi olarak kalır." 15. "196- PERSONEL AVANSLARI" hesabının altındaki açıklamanın birinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Personel ve işçilere maaş, ücret ve yolluklarına mahsuben önceden ödenen avansların izlendiği hesaptır." 16. "231- ORTAKLARDAN ALACAKLAR" hesabına ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısı ile (ödünç verme ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan) ortaklardan (ferdi işletmelerde işletme sahibinden) alacaklı bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır." 17. "331- ORTAKLARA BORÇLAR" hesabına ilişkin açıklamanın birinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "İşletmenin, esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara (ferdi işletmelerde işletme sahibine) borçlu bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır." 18. "373- MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI" hesabının açıklaması aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Aylık maliyetlerin belirlenmesinde, gelecek aylarda kesin tahakkuku yapılacak giderlerle aylık maliyetlere pay verilmesinde, tamir-bakım, ikramiyeler, finansman giderleri vb. giderlere ilişkin tahmini gider karşılıklarının izlendiği hesaptır." 19. "391- HESAPLANAN KDV" hesabına ilişkin açıklamanın "işleyişi:" başlığı altındaki ikinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir. "Hesaplanan katma değer vergisi bu hesaba alacak kaydedilir. Düzeltmeler bu hesaba borç kaydedilir. Vergilendirme dönemi itibariyle bu hesabın bakiyesi, "191- İNDİRİLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesapları ile karşılaştırılır. Yapılan karşılaştırmada bu hesabın bakiyesi "191- İNDİRİLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesaplarının bakiyesinden fazla olduğu takdirde vadesinde ödenmek üzere "360- ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR" hesabına aktarılarak kapatılır." 20. "60- BRÜT SATIŞLAR" hesabına ilişkin açıklamalara aşağıdaki paragraf eklenmiştir: "Holding ana şirketinin, kendine bağlı yurtiçi ve yurtdışı ortaklıklarından elde ettiği gelirler ana şirketin esas faaliyet gelirini oluşturduğundan bu bölümdeki hesaplarda izlenir." 21. "649- FAALİYETLE İLGİLİ DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR" hesabının ismi "DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR" olarak değiştirilmiş ve hesaba ait açıklama aşağıdaki gibi düzeltilmiştir: "Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerden sağlanan gelir ve kârların izlendiği hesaptır." 22. "657- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)" hesabının açıklaması aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "İşletmenin senetli alacaklarının dönem sonu itibariyle yapılan reeskont faiz giderleri ile borç senetleri reeskontunun, izleyen dönem başında iptalinden ortaya çıkan faiz giderlerinin izlendiği hesaptır." 23. "659- DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)" hesabına ait açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerle ilgili gider ve zararların izlendiği hesaptır." 24. "7/A SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI" bölümüne ilişkin açıklamanın birinci cümlesi aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Tebliğin IV _ DÜZENLEMENİN KAPSAMI bölümüne göre; ek mali tabloları düzenlemek durumunda olan üretim ve hizmet işletmeleri için zorunlu olan 7/A seçeneğinde; giderler, esas defterlerde fonksiyon esasına göre belirlenmiştir." 25. "76- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ" grubuna ilişkin açıklama aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Bu grup, pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur." 26. "770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ" hesabına ait açıklamanın son cümlesi "Dönem sonlarında bu hesap, 771- Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır" şeklinde düzeltilmiştir. 27. "7/B SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI" bölümüne ait açıklamanın birinci paragrafı aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "Ek mali tablo düzenlemek zorunda olmayan ticaret işletmeleri, küçük hizmet işletmeleri ve küçük üretim işletmelerinden isteyenler, giderlerin izlenmesinde bu seçeneği uygular." 28. 7/B seçeneğindeki "79. GİDER ÇEŞİTLERİ" grubunda yer alan iki hesabın ismi aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir: "791- İşçi Ücret ve Giderleri" "792- Memur Ücret ve Giderleri" 29. "7/B seçeneğindeki "Hesapların İşleyişi" bölümünün son paragrafının "798 ve 799 nolu hesaplar dönem sonlarında karşılaştırılarak kapatılır şeklindeki son cümlesi "798 ile 790-797 numaralı hesaplar dönem sonlarında karşılaştırılarak kapatılır" olarak düzeltilmiştir." Bu Tebliğ ile yapılan tüm değişiklik ve düzeltmeler, aynı paralelde mali tablolara yansıtılır. D _ KALDIRILAN HÜKÜMLER Yapılacak yeni bir düzenlemeye kadar, bilgisayar muhasebe programları ve hesap planları ile bunlarda yapılacak değişikliklerin Bakanlığımıza gönderilmesi zorunluluğu uygulamadan kaldırılmıştır. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 26/12/1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 Seri Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde yer alan düzenlemelere açıklık getirmek ve Tebliğin uygulanmasında ortaya çıkan problemleri çözüme kavuşturmak amacıyla düzenlenen ve 18/9/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 Seri Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile, ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde, aktif toplamı ve net satışları toplamlarının belirli bir rakamı aşması kriteri getirilmiş bulunmaktadır. Bakanlığımıza intikal eden olaylardan yukarıda sözü edilen tebliğler uyarınca düzenlenmesi ve sunulması gereken mali tablolarla ilgili olarak yapılacak işlemlerde bazı tereddütlerin bulunduğu anlaşılmıştır. Bu itibarla, Nisan/1995 ayı içinde ödevlilerce verilecek Kurumlar Vergisi beyannameleri ile ilgili olarak aşağıda belirtilen hususlar gözönünde bulundurulacaktır. 1. Bir önceki yıl aktif toplamı 25 milyar lirayı veya, net satışları toplamı 50 milyar lirayı aşan kurumlar vergisi mükellefleri ek mali tablolarını kurumlar vergisi beyannamelerine ekleyeceklerdir. 2. Temel mali tabloların (bilanço ve gelir tablosu) "Cari Dönem" sütunları yanında "Önceki Dönem" sütunları da mükellefler tarafından doldurulacaktır. 3. Ek mali tabloları (Satışların Maliyeti Tablosu, Fon Akım Tablosu, Nakit Akım Tablosu, Kâr Dağıtım Tablosu, Yıllara İlişkin Özkaynaklar Değişim Tablosu) düzenlemek zorunda bulunan mükelleflerin ek mali tablolarda yer alan "Önceki Dönem" sütunlarını doldurmaları zorunluluğu bulunmamaktadır. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 26/12/1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 Seri Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde yer alan düzenlemelere açıklık getirmek ve Tebliğin uygulanmasında ortaya çıkan problemleri çözüme kavuşturmak amacıyla düzenlenen ve 18/9/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 Seri Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile, ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde, aktif toplamı ve net satışları toplamlarının belirli bir rakamı aşması kriteri getirilmiş bulunmaktadır. Bakanlığımıza intikal eden olaylardan yukarıda sözü edilen tebliğler uyarınca düzenlenmesi ve sunulması gereken mali tablolarla ilgili olarak yapılacak işlemlerde bazı tereddütlerin bulunduğu anlaşılmıştır. Bu itibarla, Nisan/1995 ayı içinde ödevlilerce verilecek Kurumlar Vergisi beyannameleri ile ilgili olarak aşağıda belirtilen hususlar gözönünde bulundurulacaktır. 1. Bir önceki yıl aktif toplamı 25 milyar lirayı veya, net satışları toplamı 50 milyar lirayı aşan kurumlar vergisi mükellefleri ek mali tablolarını kurumlar vergisi beyannamelerine ekleyeceklerdir. 2. Temel mali tabloların (bilanço ve gelir tablosu) "Cari Dönem" sütunları yanında "Önceki Dönem" sütunları da mükellefler tarafından doldurulacaktır. 3. Ek mali tabloları (Satışların Maliyeti Tablosu, Fon Akım Tablosu, Nakit Akım Tablosu, Kâr Dağıtım Tablosu, Yıllara İlişkin Özkaynaklar Değişim Tablosu) düzenlemek zorunda bulunan mükelleflerin ek mali tablolarda yer alan "Önceki Dönem" sütunlarını doldurmaları zorunluluğu bulunmamaktadır. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 26/12/1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 Seri Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde yer alan düzenlemelere açıklık getirmek ve Tebliğin uygulanmasında ortaya çıkan problemleri çözüme kavuşturmak amacıyla düzenlenen ve 18/9/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 Seri Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile, ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde, aktif toplamı ve net satışları toplamlarının belirli bir rakamı aşması kriteri getirilmiş bulunmaktadır. Bakanlığımıza intikal eden olaylardan yukarıda sözü edilen tebliğler uyarınca düzenlenmesi ve sunulması gereken mali tablolarla ilgili olarak yapılacak işlemlerde bazı tereddütlerin bulunduğu anlaşılmıştır. Bu itibarla, Nisan/1995 ayı içinde ödevlilerce verilecek Kurumlar Vergisi beyannameleri ile ilgili olarak aşağıda belirtilen hususlar gözönünde bulundurulacaktır. 1. Bir önceki yıl aktif toplamı 25 milyar lirayı veya, net satışları toplamı 50 milyar lirayı aşan kurumlar vergisi mükellefleri ek mali tablolarını kurumlar vergisi beyannamelerine ekleyeceklerdir. 2. Temel mali tabloların (bilanço ve gelir tablosu) "Cari Dönem" sütunları yanında "Önceki Dönem" sütunları da mükellefler tarafından doldurulacaktır. 3. Ek mali tabloları (Satışların Maliyeti Tablosu, Fon Akım Tablosu, Nakit Akım Tablosu, Kâr Dağıtım Tablosu, Yıllara İlişkin Özkaynaklar Değişim Tablosu) düzenlemek zorunda bulunan mükelleflerin ek mali tablolarda yer alan "Önceki Dönem" sütunlarını doldurmaları zorunluluğu bulunmamaktadır. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde, aktif toplamı ve net satışları toplamının belirli bir rakamı aşması kriteri getirilmiş ve 5 sıra numaralı Genel Tebliğ ile de 1994 yılı aktif toplamları 25 milyar lirayı veya net satışları toplamı 50 milyar lirayı aşan mükelleflerin düzenleyecekleri ek mali tablolarını 1995 yılında verecekleri beyannamelerine eklemeleri gerektiği belirtilmiştir. 1995 yılına ilişkin olup. 1996 yılında verilecek beyannamelere eklenecek ek mali tablolara uygulanmak üzere yukarıda belirtilen rakamlar sırasıyla 200 milyar ve 500 milyar liraya yükseltilmiş bulunmaktadır. Buna göre, 1995 yılı aktif toplamı 200 milyar lirayı veya net satışları toplamı 500 milyar lirayı aşan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 1995 yılına ait ve 1996 yılının Mart veya Nisan ayında verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolardan Satışların Maliyeti Tablosu, Nakit Akım Tablosu ve Kar Dağıtım Tablolarını ekleyeceklerdir. Yukarıda rakamlar aşılmış olsa dahi Fon Akım Tablosu ve Yıllara İlişkin Özkaynaklar Değişim Tablosunun beyannamelere eklenmesine gerek bulunmamaktadır. Kurumlar vergi mükelleflerince, konsolide edilmiş bilanço ve gelir tablosunda yer alan aktif toplamı ve net satış toplamı rakamları dikkate alınacaktır. Tamamı kendilerine ait birden fazla işletmesi bulunan gelir vergisi mükellefleri konsolide edilmiş bilanço ve gelir tablosunda yer alan aktif ve net satış toplamlarının 200 milyar lirayı veya 500 milyar lirayı, aşması halinde ek mali tablolarını beyannamelerine ekleyeceklerdir. 200 milyar liralık aktif ile 500 milyar liralık net satış toplamının hesabında adi şirketler, adi komandit şirketler ve kollektif şirketler müstakil olarak dikkate alınacaktır. Diğer taraftan, 4 sıra numaralı Genel Tebliğle, Bakanlığımızca muhasebe standartlarının yayınlanmamış olması nedeniyle, Tek Düzen Muhasebe Sistemi çerçevesinde ileri tarihli çekler dahil borç ve alacak senetlerinin reeskonta tabi tutulması, kıdem tazminatı karşılığı ayrılması ve benzeri hususlarda 1994 hesap dönemiyle ilgili olarak zorunluluk aranmayacağı belirtilmiştir. Sözkonusu hususlarla ilgili muhasebe standartları Bakanlığımızca yayımlanana kadar ihtiyari uygulamaya devam edilecektir. Buna göre, muhasebe standartları yürürlüğe girinceye kadar mükelleflerin Tek Düzen Muhasebe Sistemi çerçevesinde ileri tarihli çekler ile alacak ve borç senetlerini reeskonta tabi tutmaları ve kıdem tazminatı için karşılık ayırmaları ihtiyaridir. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde, aktif toplamı ve net satışları toplamının belirli bir rakamı aşması kriteri getirilmiş ve 5 sıra numaralı Genel Tebliğ ile de 1994 yılı aktif toplamları 25 milyar lirayı veya net satışları toplamı 50 milyar lirayı aşan mükelleflerin düzenleyecekleri ek mali tablolarını 1995 yılında verecekleri beyannamelerine eklemeleri gerektiği belirtilmiştir. 1995 yılına ilişkin olup. 1996 yılında verilecek beyannamelere eklenecek ek mali tablolara uygulanmak üzere yukarıda belirtilen rakamlar sırasıyla 200 milyar ve 500 milyar liraya yükseltilmiş bulunmaktadır. Buna göre, 1995 yılı aktif toplamı 200 milyar lirayı veya net satışları toplamı 500 milyar lirayı aşan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 1995 yılına ait ve 1996 yılının Mart veya Nisan ayında verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolardan Satışların Maliyeti Tablosu, Nakit Akım Tablosu ve Kar Dağıtım Tablolarını ekleyeceklerdir. Yukarıda rakamlar aşılmış olsa dahi Fon Akım Tablosu ve Yıllara İlişkin Özkaynaklar Değişim Tablosunun beyannamelere eklenmesine gerek bulunmamaktadır. Kurumlar vergi mükelleflerince, konsolide edilmiş bilanço ve gelir tablosunda yer alan aktif toplamı ve net satış toplamı rakamları dikkate alınacaktır. Tamamı kendilerine ait birden fazla işletmesi bulunan gelir vergisi mükellefleri konsolide edilmiş bilanço ve gelir tablosunda yer alan aktif ve net satış toplamlarının 200 milyar lirayı veya 500 milyar lirayı, aşması halinde ek mali tablolarını beyannamelerine ekleyeceklerdir. 200 milyar liralık aktif ile 500 milyar liralık net satış toplamının hesabında adi şirketler, adi komandit şirketler ve kollektif şirketler müstakil olarak dikkate alınacaktır. Diğer taraftan, 4 sıra numaralı Genel Tebliğle, Bakanlığımızca muhasebe standartlarının yayınlanmamış olması nedeniyle, Tek Düzen Muhasebe Sistemi çerçevesinde ileri tarihli çekler dahil borç ve alacak senetlerinin reeskonta tabi tutulması, kıdem tazminatı karşılığı ayrılması ve benzeri hususlarda 1994 hesap dönemiyle ilgili olarak zorunluluk aranmayacağı belirtilmiştir. Sözkonusu hususlarla ilgili muhasebe standartları Bakanlığımızca yayımlanana kadar ihtiyari uygulamaya devam edilecektir. Buna göre, muhasebe standartları yürürlüğe girinceye kadar mükelleflerin Tek Düzen Muhasebe Sistemi çerçevesinde ileri tarihli çekler ile alacak ve borç senetlerini reeskonta tabi tutmaları ve kıdem tazminatı için karşılık ayırmaları ihtiyaridir. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 sıra numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmelerin belirlenmesinde, aktif toplamı ve net satışları toplamının belirli bir rakamı aşması kriteri getirilmiş ve 5 sıra numaralı Genel Tebliğ ile de 1994 yılı aktif toplamları 25 milyar lirayı veya net satışları toplamı 50 milyar lirayı aşan mükelleflerin düzenleyecekleri ek mali tablolarını 1995 yılında verecekleri beyannamelerine eklemeleri gerektiği belirtilmiştir. 1995 yılına ilişkin olup. 1996 yılında verilecek beyannamelere eklenecek ek mali tablolara uygulanmak üzere yukarıda belirtilen rakamlar sırasıyla 200 milyar ve 500 milyar liraya yükseltilmiş bulunmaktadır. Buna göre, 1995 yılı aktif toplamı 200 milyar lirayı veya net satışları toplamı 500 milyar lirayı aşan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 1995 yılına ait ve 1996 yılının Mart veya Nisan ayında verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolardan Satışların Maliyeti Tablosu, Nakit Akım Tablosu ve Kar Dağıtım Tablolarını ekleyeceklerdir. Yukarıda rakamlar aşılmış olsa dahi Fon Akım Tablosu ve Yıllara İlişkin Özkaynaklar Değişim Tablosunun beyannamelere eklenmesine gerek bulunmamaktadır. Kurumlar vergi mükelleflerince, konsolide edilmiş bilanço ve gelir tablosunda yer alan aktif toplamı ve net satış toplamı rakamları dikkate alınacaktır. Tamamı kendilerine ait birden fazla işletmesi bulunan gelir vergisi mükellefleri konsolide edilmiş bilanço ve gelir tablosunda yer alan aktif ve net satış toplamlarının 200 milyar lirayı veya 500 milyar lirayı, aşması halinde ek mali tablolarını beyannamelerine ekleyeceklerdir. 200 milyar liralık aktif ile 500 milyar liralık net satış toplamının hesabında adi şirketler, adi komandit şirketler ve kollektif şirketler müstakil olarak dikkate alınacaktır. Diğer taraftan, 4 sıra numaralı Genel Tebliğle, Bakanlığımızca muhasebe standartlarının yayınlanmamış olması nedeniyle, Tek Düzen Muhasebe Sistemi çerçevesinde ileri tarihli çekler dahil borç ve alacak senetlerinin reeskonta tabi tutulması, kıdem tazminatı karşılığı ayrılması ve benzeri hususlarda 1994 hesap dönemiyle ilgili olarak zorunluluk aranmayacağı belirtilmiştir. Sözkonusu hususlarla ilgili muhasebe standartları Bakanlığımızca yayımlanana kadar ihtiyari uygulamaya devam edilecektir. Buna göre, muhasebe standartları yürürlüğe girinceye kadar mükelleflerin Tek Düzen Muhasebe Sistemi çerçevesinde ileri tarihli çekler ile alacak ve borç senetlerini reeskonta tabi tutmaları ve kıdem tazminatı için karşılık ayırmaları ihtiyaridir. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile 7/A veya 7/B seçeneğini uygulamak zorunda olan işletmelerin tespitinde aktif toplamı ve net satışları toplamının belirli bir rakamı aşması kriteri geliştirilmiş ve bir önceki yıl aktif toplamı 25 milyar lirayı veya net satışlar toplamı 50 milyar lirayı aşan üretim ve hizmet işletmelerinin zorunlu olarak, 7/A seçeneğini uygulayacakları, 07/03/1996 tarih ve 22573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6 sıra no.lu Tebliğ ile de 1995 yılı aktif toplamı 200 milyar lirayı veya net satışları toplamı 500 milyar lirayı aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri gerektiği belirtilmiştir. 1996 yılında mali tablolarda enflasyondan kaynaklanan artışlar dikkate alınarak yukarıdaki 25, 50, 200 ve 500 milyar liralık rakamları sırasıyla 50, 100, 300 ve 750 milyar liraya yükseltilmiştir. Buna göre, 1996 yılı aktif toplamı 50 milyar veya net satışlar toplamı 100 milyar lirayı aşan üretim ve hizmet işletmeleri 1997 yılına ait muhasebe işlemlerini 7/A seçeneğindeki hesapları gözönünde bulundurarak yerine getireceklerdir. Diğer taraftan, 1996 yılı aktif toplamı 300 milyar veya net satışlar toplamı 750 mil-yar lirayı aşan mükellefler 1996 yılına ilişkin olup, 1997 yılında verecekleri beyannamelerine Satışların Maliyeti Tablosu, Nakit Akım Tablosu ve Kâr Dağıtım Tablosunu da ekleyeceklerdir. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile 7/A veya 7/B seçeneğini uygulamak zorunda olan işletmelerin tespitinde aktif toplamı ve net satışları toplamının belirli bir rakamı aşması kriteri geliştirilmiş ve bir önceki yıl aktif toplamı 25 milyar lirayı veya net satışlar toplamı 50 milyar lirayı aşan üretim ve hizmet işletmelerinin zorunlu olarak, 7/A seçeneğini uygulayacakları, 07/03/1996 tarih ve 22573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6 sıra no.lu Tebliğ ile de 1995 yılı aktif toplamı 200 milyar lirayı veya net satışları toplamı 500 milyar lirayı aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri gerektiği belirtilmiştir. 1996 yılında mali tablolarda enflasyondan kaynaklanan artışlar dikkate alınarak yukarıdaki 25, 50, 200 ve 500 milyar liralık rakamları sırasıyla 50, 100, 300 ve 750 milyar liraya yükseltilmiştir. Buna göre, 1996 yılı aktif toplamı 50 milyar veya net satışlar toplamı 100 milyar lirayı aşan üretim ve hizmet işletmeleri 1997 yılına ait muhasebe işlemlerini 7/A seçeneğindeki hesapları gözönünde bulundurarak yerine getireceklerdir. Diğer taraftan, 1996 yılı aktif toplamı 300 milyar veya net satışlar toplamı 750 mil-yar lirayı aşan mükellefler 1996 yılına ilişkin olup, 1997 yılında verecekleri beyannamelerine Satışların Maliyeti Tablosu, Nakit Akım Tablosu ve Kâr Dağıtım Tablosunu da ekleyeceklerdir. Tebliğ olunur. |
| Bilindiği üzere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile 7/A veya 7/B seçeneğini uygulamak zorunda olan işletmelerin tespitinde aktif toplamı ve net satışları toplamının belirli bir rakamı aşması kriteri geliştirilmiş ve bir önceki yıl aktif toplamı 25 milyar lirayı veya net satışlar toplamı 50 milyar lirayı aşan üretim ve hizmet işletmelerinin zorunlu olarak, 7/A seçeneğini uygulayacakları, 07/03/1996 tarih ve 22573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6 sıra no.lu Tebliğ ile de 1995 yılı aktif toplamı 200 milyar lirayı veya net satışları toplamı 500 milyar lirayı aşan mükelleflerin temel mali tabloların yanısıra ek mali tabloları da düzenlemeleri gerektiği belirtilmiştir. 1996 yılında mali tablolarda enflasyondan kaynaklanan artışlar dikkate alınarak yukarıdaki 25, 50, 200 ve 500 milyar liralık rakamları sırasıyla 50, 100, 300 ve 750 milyar liraya yükseltilmiştir. Buna göre, 1996 yılı aktif toplamı 50 milyar veya net satışlar toplamı 100 milyar lirayı aşan üretim ve hizmet işletmeleri 1997 yılına ait muhasebe işlemlerini 7/A seçeneğindeki hesapları gözönünde bulundurarak yerine getireceklerdir. Diğer taraftan, 1996 yılı aktif toplamı 300 milyar veya net satışlar toplamı 750 mil-yar lirayı aşan mükellefler 1996 yılına ilişkin olup, 1997 yılında verecekleri beyannamelerine Satışların Maliyeti Tablosu, Nakit Akım Tablosu ve Kâr Dağıtım Tablosunu da ekleyeceklerdir. Tebliğ olunur. |